Βραβείο Θεόδωρου Παπαδόπουλου

Με αφορμή την καθιέρωση της απονομής βραβείου στην μνήμη του εκλιπόντος συναδέλφου καθηγητή Πολιτικών Επιστημών Θοδωρή Παπαδόπουλου, θεωρώ υποχρέωση μου να κάνω μια αναφορά και παράλληλα να αιτιολογήσω, την απόφαση τη διεύθυνσης και του συλλόγου διδασκόντων του Πειραματικού Λυκείου Ρεθύμνου μέσα από την (μερική) παρουσίαση της εκπαιδευτικής και συγγραφικής δραστηριότητας ενός πραγματικού Λειτουργού της Εκπαίδευσης. Αυτή η αναφορά στον Θοδωρή ας  έχει την μορφή Πνευματικού & Πολιτικού μνημόσυνου.

Είχα την τύχη να γνωριστώ και να συνεργαστώ με τον Θόδωρο στο Δ.Σ της Ε.Λ.Μ.Ε. Ρεθύμνου (2004-2005), στο 7^ο συνέδριο της Ο.Λ.Μ.Ε. το 2004  και στο σχολείο κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους 2007-2008 . Ο Θοδωρής ήταν δημοκράτης και κοινωνικά ευαίσθητος , ήταν μπροστάρης σε κοινωνικούς και ταξικούς αγώνες, πάλευε καθημερινά με τον μεστό του λόγο, μέσα από την σχολική τάξη καθώς και από το βήμα συνδικαλιστικών και επιστημονικών συνεδρίων , για την «Κοινωνική Ισότητα και απελευθέρωση των Πολιτών» .

Η παρουσία του στην σχολική τάξη ήταν μια διαρκής διάλεξη υψηλού επιπέδου για τα προβλήματα της κοινωνίας. Μέσα σε ένα δημόσιο σχολείο όπου η παπαγαλία και η κονσερβοποιημένη γνώση είναι το κυρίαρχο χαρακτηριστικό, ο Θοδωρής αγωνιζόταν για να διαμορφώσει μελλοντικούς ενεργούς πολίτες. Μπορεί η εκπαίδευση να έγινε φτωχότερη με την απουσία του Θοδωρή , όμως τα κείμενα του θα παραμείνουν παρακαταθήκη  για το μέλλον .

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

Σπουδές

• Πτυχίο του τμήματος Πολιτικής Επιστήμης της Παντείου Ανωτάτης Σχολής Πολιτικών Επιστημών
• Πτυχίο της ΠΑ.ΤΕ.Σ. (ΣΕΛΕΤΕ).
• Παρακολούθηση για ένα ακαδημαϊκό έτος (1973-74) μεταπτυχιακών σπουδών στο τμήμα πολιτικών επιστημών του Πaνεπιστημίου Paris I για την απόκτηση μεταπτυχιακού τίτλου DES.
• Διδάκτορας του τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών.

Δημοσιεύσεις

• Άρθρο στο περιοδικό «Αντιτετράδια της Εκπαίδευσης» με τίτλο: «Το Ενιαίο Σχολείο και οι Κοινωνικές Επιστήμες». (τεύχος 46,1997 )
• Άρθρο στο ΜΜΕ και Ρατσισμός (βιβλίο της καθηγήτριας και του καθηγητή), με θέμα : «Ρατσισμός, ξενοφοβία και ΜΜΕ» (έκδοση ΚΕΜΕΤΕ της ΟΛΜΕ Αθήνα 2004)
• Άρθρο στο περιοδικό «Απόψεις» με θέμα «Η διδασκαλία της πολιτικής επιστήμης και του δικαίου στο Λύκειο, μέσα από τα εγχειρίδια της τελευταίας 25 ετίας. (Η ανάγκη για μια καινούργια θεώρηση της διδασκαλίας και των βιβλίων)». (Έκδοση Πειραματικό Λύκειο Ρεθύμνου τεύχος 3&4 Ρέθυμνο 2009)
• Άρθρο στο περιοδικό «Απόψεις» με θέμα: «Η κοινωνία των πολιτών ως ιδεολογικό όχημα και η πολιτική κοινωνικοποίηση των νέων ( Η σχέση με την διδασκαλία των κοινωνικών επιστημών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση)» (Έκδοση Πειραματικό Λύκειο Ρεθύμνου τεύχος 3&4 Ρέθυμνο 2009)

Εισηγήσεις σε συνέδρια

• Εισήγηση στο διεθνές συνέδριο του Παντείου Πανεπιστημίου Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών«Κοινωνία 2/3, διαστάσεις του σύγχρονου κοινωνικού προβλήματος», με τίτλο : «Το νέο στάδιο ανάπτυξης και κρίσης του συστήματος της οικονομίας της αγοράς και οι κοινωνικοπολιτικές συνέπειές του». (Νοέμβριος 1997),
• Εισήγηση προς το 7ο επιστημονικό Συνέδριο του ιδρύματος Σάκη Καράγιωργα «Δομές και Σχέσεις Εξουσίας στη Σημερινή Ελλάδα». Με θέμα «Το σπορ ως “θέαμα” και εμπόρευμα και οι νέοι» (Αθήνα 21-24 /4/1999)
• Εισήγηση στην επιστημονική ημερίδα «Οι κοινωνικές επιστήμες στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση» με θέμα : «Σχολείο και ΜΜΕ : προβλήματα διδασκαλίας». Οργάνωση : Πανελλήνια .Ένωση Νομικών και Πολιτικών Επιστημόνων και Φίλοι του Ιδρύματος Σάκη Καράγιωργα. (Αθήνα 2 /4/2005).
• Εισήγηση στην επιστημονική ημερίδα με θέμα «Εκπαίδευση -Δημοκρατία και Ανθρώπινα δικαιώματα» Οργάνωση Πανεπιστήμιο Κρήτης –Σχολή επιστημών Αγωγής. (Ρέθυμνο 6/5/2007).
• Εισήγηση στην επιστημονική διημερίδα της Πανελλήνιας Ένωσης Νομικών & Πολιτικών Επιστημόνων «30 χρόνια των νομικών & των πολιτικών επιστημόνων στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση: Επιτεύγματα, Προβλήματα, Προοπτικές» με θέμα : «Η διδασκαλία της πολιτικής επιστήμης και του δικαίου στο Λύκειο, μέσα από τα εγχειρίδια της τελευταίας 25 ετίας. (Η ανάγκη για μια καινούργια θεώρηση της διδασκαλίας και των βιβλίων) (Αθήνα 24/11/2007)

Συμμετοχή σε Συνέδρια Σεμινάρια

• Συμμετοχή στο 6ο Εκπαιδευτικό Συνέδριο της ΟΛΜΕ με θέμα : «Το περιεχόμενο της εκπαίδευσης στις νέες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες» (Καλαμπάκα 1-4/4/1993)
• Παρακολούθηση του επιμορφωτικού σεμιναρίου των εκδόσεων Πατάκη με θέμα : «Η τέχνη στην εκπαίδευση-Διαπιστώσεις ,προτάσεις ,οράματα».(Αθήνα 8-11 Νοεμβρίου 1994).
• Παρακολούθηση του 7ου εκπαιδευτικού συνεδρίου του περιοδικού «Σύγχρονη Εκπαίδευση» με θέμα : «Η βία στο σχολικό χώρο, Βία και τιμωρίες στο σχολείο .Φαινόμενα ,μορφές, αίτια, διέξοδοι». (Αθήνα 1-3 Δεκεμβρίου 1994).
• Παρακολούθηση του συνεδρίου του Γαλλικού Ινστιτούτου με θέμα «Δίκτυα επικοινωνίας στη μεταμοντέρνα κοινωνία». (Αθήνα 10-11/3/1999).
• Συμμετοχή στο 7ο Εκπαιδευτικό Συνέδριο της ΟΛΜΕ, με θέμα : «Παγκοσμιοποίηση και εκπαιδευτική πολιτική». (16-18/12/2004 Θεσσαλονίκη)

Περιβαλλοντική Εκπαίδευση μια άλλη διάσταση.

Ο Θοδωρής έδωσε μια άλλη διάσταση στην περιβαλλοντική εκπαίδευση εισάγοντας τις πρωτοποριακές έννοιες «Πολιτιστικό Περιβάλλον» και «Ιστορική Μνήμη».

Το σχολικό έτος 2007-2008 υλοποίησε περιβαλλοντικό πρόγραμμα που με θέμα «Η ευαισθητοποίηση των νέων για την προστασία του πολιτιστικού περιβάλλοντος (ένα ταξίδι στην ιστορική μνήμη)» σε συνεργασία με τις συναδέλφους ¨Έφη Παντέρμου και Παναρετάκη Βαρβάρα.

Το αποτέλεσμα είναι μια συλλογή από  με μαρτυρίες, αφηγήσεις, ντοκουμέντα, χρονολόγια , και φωτογραφίες σχετικά με την εθνική αντίσταση στην Κρήτη και στην υπόλοιπη Ελλάδα (κυρίως στο Καρπενήσι). Δυστυχώς το εξαίρετο αυτό λεύκωμα δεν πήρε το δρόμο του τυπογραφείου λόγω οικονομικής στενότητας της σχολικής επιτροπής, δεν παύει όμως να αποτελεί ένα ντοκουμέντο και έναν οδηγό για το μέλλον. Από το λεύκωμα που δημιούργησε με τους συναδέλφους και τα παιδιά παραθέτω την εισαγωγή:

«Είθισται η περιβαλλοντική εκπαίδευση να είναι συνδεδεμένη με την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, και αυτό από μια άποψη είναι φυσικό εφόσον το πρόβλημα του περιβάλλοντος παρουσιάζει παγκόσμια τέτοια οξύτητα. Αυτό έχει σαν συνέπεια να παραμελείτε αρκετές φορές ο τονισμός της σημασίας του πολιτιστικού περιβάλλοντος. Θεωρούμε ότι το τελευταίο έχει εξίσου μεγάλη σημασία για τους λαούς. Η ιστορική μνήμη διαδραματίζει εδώ καθοριστικό ρόλο για την διαμόρφωση της πολιτιστικής των νέων ανθρώπων. Με αυτές τις σκέψεις οδηγηθήκαμε στην απόφαση το πρόγραμμα 2007-2008 της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης να έχει θέμα «Η ευαισθητοποίηση των νέων για την προστασία του πολιτιστικού περιβάλλοντος (ένα ταξίδι στην ιστορική μνήμη)». Το πρόγραμμα αυτή τη χρονιά επιδίωξε να δώσει έμφαση στην αφύπνιση της ιστορικής μνήμης, μέσω της άμεσης επαφής των μαθητών με τους χώρους και τα πρόσωπα που έδρασαν την περίοδο της Εθνικής Αντίστασης στον τόπο μας κατά του φασισμού και της εθνικής μας ακεραιότητας την περίοδο 1941-44 περίοδο Κατοχής της Ελλάδας από τους συνεργαζόμενους Γερμανούς , Ιταλούς και Βουλγάρους.

Το ταξίδι στην ιστορική μνήμη ξεκίνησε από τους ιερούς χώρους σημαντικών αντιστασιακών μαχών στην Κρήτη, τη γενέθλια γη των μαθητών μας , με τη μελέτη και τη συγκέντρωση προσωπικών μαρτυριών , και κατέληξε στο κέντρο αντίστασης της Ελλάδας, το Καρπενήσι και τα γύρω χωριά, όπου δημιουργήθηκε και έδρασε ο πυρήνας της Ελεύθερης Ελλάδας μέσα στην κατεχόμενη , ένα θαυμαστό και ασύλληπτο ,λογικό ,γεγονός.

Θεωρούμε ότι η ζωντανή ιστορική μνήμη αποτελεί προπύργιο για ένα λαό, κάθε εποχή και ιδιαιτέρως σήμερα που απειλούμαστε , όλοι οι λαοί, από την παγκοσμιοποίηση, τη μαζοποίηση , την πολιτιστική μας αλλοτροίωση. Η γνώση και η αφομοίωση , λοιπόν του ιστορικού παρελθόντος από τους νέους μας θα αποτελέσει για αυτούς στοιχείο ενίσχυσης, ευαισθητοποίησης και αντίστασης στην ισοπέδωση που επιχειρείται .Γιατί μόνο ένας λαός με παρελθόν μπορεί να έχει μέλλον. Ας θυμηθούμε εξάλλου , το νεοελληνικό στίχο παραφρασμένο :

«Αλίμονο στον Έλληνα που Ελληνοξεχνά»……»

Η “Κοινωνία των πολιτών” ως ιδεολογικό όχημα και η πολιτική κοινωνικοποίηση των νέων.Η σχέση με την διδασκαλία των κοινωνικών επιστημών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.

Ο Θοδωρής εκτός από την δουλειά του στο πρόγραμμα της Περιβαλλοντικής εκπαίδευσης μας άφησε δύο μονογραφίες οι οποίες έχουν δημοσιευτεί στο περιοδικό (Απόψεις τευχ 3&4 )του Πειραματικού Λυκείου , με τους παρακάτω τίτλους :

1. I.      Η διδασκαλία της πολιτικής Επιστήμης και του Δικαίου στο Λύκειο, μέσα από τα σχολικά εγχειρίδια.
2. II.      Η “Κοινωνία των πολιτών” ως ιδεολογικό όχημα και η πολιτική κοινωνικοποίηση των νέων. Η σχέση με την διδασκαλία των κοινωνικών επιστημών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση

Θα παραθέσω παρακάτω την δεύτερη μονογραφία και για όποιον ενδιαφέρεται μπορεί να επισκεφθεί την ιστοσελίδα του Πειραματικού Λυκείου και να κατεβάσει ελεύθερα ολόκληρο το περιοδικό .( http://lyk-aei.reth.sch.gr/).

«Είναι γενικά παραδεκτό πιστεύω, ότι από πολύ παλιά , η καθιέρωση της διδασκαλίας μαθημάτων (θεμάτων) Κοινωνικών επιστημών και πιο συγκεκριμένα πολιτικών επιστημών και δικαίου τόσο στη πρωτοβάθμια όσο και κυρίως στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, θεωρήθηκε σαν μια αναγκαία διαδικασία πολιτικής κοινωνικοποίησης, και κατά κύριο λόγο λειτούργησε στη κατεύθυνση ένταξης (αποδοχής) των μαθητών του επικρατούντος πολιτικού και κοινωνικού συστήματος. Η πρόθεση των κυβερνώντων εκτός του παραπάνω γενικού στόχου της ένταξης(αφομοίωσης) εξυπηρετούσε και τους ειδικότερους στόχους που έθετε κάθε φορά η πολιτική εξουσία., ταυτόχρονα μέσα από το περιεχόμενο της διδασκαλίας απεικονίζεται με εύλογο τρόπο και η ταραγμένη πρόσφατη ιστορική πορεία αυτής της χώρας. Δεν είναι τυχαίο ότι από το ξεκίνημα της διδασκαλίας των μαθημάτων αυτών, κυριαρχεί ο όρος της πολιτικής αγωγής, με αποκορύφωμα το βιβλίο Πολιτική Αγωγή» του Θεοφύλακτου Παπακωνσταντίνου, υπουργού Παιδείας της χούντας. Με κάποιες περικοπές -ιδίως όσον αφορά την ανάλυση του «κομμουνισμού» και της «συνοδοιπορίας» – το βιβλίο κυκλοφόρησε επίσης από τον ΟΕΔΒ, ως διδακτικό εγχειρίδιο της Γ’ και της Στ’ Γυμνασίου (σημερινού Λυκείου).Μετά την μεταπολίτευση τα κραυγαλέα αντικομμουνιστικά στοιχεία εξέλιπαν βέβαια από τα βιβλία , ενώ από τα μέσα της δεκαετίας του 80 στο λύκειο καταργείται η «Πολιτική Αγωγή» και αντικαθίσταται από τις «Αρχές της Πολιτικής Επιστήμης και Στοιχεία δημοκρατικού πολιτεύματος» το οποίο διδάχτηκε για πάνω από μια δεκαετία τόσο στο γενικό τότε λύκειο όσο και στο ΤΕΛ. Με τις αλλαγές του Αρσένη καθιερώνεται ως ένα μάθημα (και βιβλίο) «Εισαγωγή στο δίκαιο και τους πολιτικούς θεσμούς».Παρ’ όλες αυτές τις αλλαγές μαθημάτων και τίτλων στο λύκειο η ουσία της ενσωμάτωσης παραμένει όπως άλλωστε είναι διακηρυγμένη και με την προσπάθεια του σχολείου να ενθαρρύνει τους μαθητές «να συνειδητοποιήσουν την έννοια του «πολίτη».Στο δημοτικό και στο γυμνάσιο βέβαια παραμένει το μάθημα της «Κοινωνικής και της Πολιτικής Αγωγής» Για τις μικρότερες ηλικίες άλλωστε οι προθέσεις του εκπαιδευτικού συστήματος είναι ξεκάθαρες.

Θεωρώ ότι οι βασικοί άξονες επάνω στους οποίους κινείται στην εποχή μας η διδασκαλία των παραπάνω μαθημάτων των κοινωνικών επιστημών δεν θα γίνουν σαφείς εάν δεν παρουσιασθεί στοιχειωδώς το θεωρητικό υπόβαθρο που τους στηρίζει.

Η κυρίαρχη ιδεολογία του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού τόσο στην ακραία φιλελεύθερη, όσο και στη σοσιαλίζουσα έκφρασή της, ξανανακαλύπτει μέσω του «ατόμου» τον «πολίτη» και εφευρίσκει την λεγόμενη «κοινωνία των πολιτών» Η απουσία κάθε κοινωνικής (διάβαζε ταξικής) αναφοράς είναι δεδομένη. Οι «πολίτες» ασχέτως κοινωνικής προέλευσης θεωρούνται πολιτικά ίσοι και υπεύθυνοι. Οι αγώνες για την κοινωνική ισότητα και απελευθέρωση χαρακτηρίζονται ουτοπικοί και επικίνδυνοι. Τα όρια της ανεκτής πολιτικής δράσης προσδιορίζονται από το σύστημα.

Ο Γκιόργκι Φότεφ (Βούλγαρος ακαδημαϊκός και συγγραφέας) στο βιβλίο του «Κοινωνία των πολιτών» τονίζει : «Δεν μπορεί κανείς λόγου χάρη να αρνηθεί το γεγονός ότι στα πλαίσια της κοινωνίας των πολιτών ο άνθρωπος ως πολίτης είναι απαραίτητο να συμμορφώνεται με τις κατηγορικές προσταγές που είναι γενικά αποδεκτές από όλους τους πολίτες, ως βάση της κοινωνικής τάξης. Ο πολίτης ως ατομικότητα είναι εντελώς ελεύθερος στα πλαίσια της εσωτερικής πνευματικής του ειρήνης».

Έτσι, επιστρέφουμε πάλι από το εμείς στο εγώ, εφόσον και η ελευθερία είναι μια εσωτερική (ατομική) βιωματική κατάσταση, που καταλήγει στην α ή β επιλογή. Ο Φότεφ εδώ είναι σαφής γράφει: «Επιλέγουμε ανάμεσα στη πολιτική υπακοή και ανυπακοή» Έτσι απλά όπως επιλέγει ο ανασφάλιστος κακοπληρωμένος υπάλληλος ενός καταστήματος να απεργήσει και να επιλέξει επίσης την απόλυση και την ανεργία. Έτσι απλά από εσωτερική παρόρμηση. Μ’ αυτόν τον τρόπο θεωρείται, ότι μέσω ατομικών επιλογών πραγματώνεται και η συλλογική δράση. Η τελευταία όμως «αναγνωρίζεται» κυρίως όταν αυτή διεξάγεται κατά κύριο λόγο, μέσω διαταξικών–αταξικών σχηματισμών όπως οι ποικιλώνυμες μη κυβερνητικές οργανώσεις, πολλές των οποίων χρηματοδοτούνται από τα κράτη και άλλους «φορείς» συχνά με ένα τρόπο σκανδαλώδη και αδιαφανή. Παράλληλα αμφισβητείται στη πράξη των δικαίωμα των πολιτών να συγκροτούν «ομάδες πίεσης»,και καλλιεργούν κινηματικές διαδικασίες.

Η πολιτική κοινωνικοποίηση των νέων μέσω της διάδοσης αυτής της κοινωνίας των πολιτών, κατά την άποψή μας, καταλήγει στη δημιουργία ενός «ουδέτερου» ανθρώπου που «καταναλώνει» γενικές αξίες, δεν έχει ακριβή συναίσθηση της κοινωνικής του θέσης, ασχολείται εάν ασχολείται, με τα συνήθως δευτερεύοντα πολιτικά ή κοινωνικά ζητήματα του χώρου του, δεν δραστηριοποιείται για γενικότερα πολιτικά θέματα, δεν έχει επίγνωση των οικουμενικών πολιτικών και κοινωνικών προβλημάτων. Είναι με δυο λόγια ένα άτομο ενταγμένο στο παγκοσμιοποιημένο κοινωνικό σύστημα το οποίο σε καμιά περίπτωση δεν αμφισβητεί. Είναι ουσιαστικά ένα απολίτικο μέλος της «κοινωνίας των πολιτών».

Η διάδοση αυτής της «κοινωνίας των πολιτών» ,θα ήταν ατελέσφορος εάν δεν εάν δεν συνοδεύονταν από μια συμβατή σ’ αυτήν πολιτική επικοινωνίας που υιοθετείται από τους πολιτικούς των κομμάτων εξουσίας. Ο πολιτικός λόγος που χρησιμοποιείται εδώ είναι συνειδητά γενικευμένος, βρίθει από στερεότυπα, και γενικόλογες επικλήσεις σε αυτονόητες, κατά τους κυβερνώντες, αξίες που βέβαια χρησιμοποιούνται κατά το δοκούν. Για παράδειγμα η λέξη μεταρρύθμιση, χρησιμοποιείται κατά κόρον για καλύψει ακόμη και τις πιο συντηρητικές πολιτικές ή πολιτικές αλλαγές που θίγουν τα συμφέροντα της πλειοψηφίας των πολιτών που βέβαια ανήκουν στα κατώτερα κοινωνικά στρώματα. (π.χ. εκπαιδευτική μεταρρύθμιση ή μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού κλπ. Επίσης ο ανταγωνισμός ανάγεται σε νομοτελιακή αξία, αδιαμφισβήτητη αναγκαιότητα χωρίς βέβαια να γίνεται καμία κοινωνική αναφορά σχετική με αυτόν δηλ. ποιους ευνοεί, ποιους θίγει κλπ. Κατά ανάλογο γίνεται η επίκληση στην πρόοδο, στις δυνατότητες της οικονομίας, στην αναγκαιότητα της τεχνολογίας κλπ. Η μυθολογία που καλλιεργείται γύρω από αυτές τις έννοιες μέσω της συνεχούς επικοινωνιακής χρήσης τους, αναγόντάς τις σε υπέρτατες αποϊδεολογικοποιημένες αξίες, προσπαθεί να αποκρύψει τον βαθύτατα ιδεολογικό και ταξικό τους χαρακτήρα Η προσπάθεια των κυβερνώντων υποβοηθείται από τα κυρίαρχα ΜΜΕ. Τα ΜΜΕ στην πλειοψηφία τους ανατροφοδοτούν τις κρατούσες κοινωνικές και πολιτικές αντιλήψεις, στάσεις, προκαταλήψεις, μ’ ένα συνεκτικό για το πολιτικό καθεστώς τρόπο. Ταυτόχρονα αναπαράγουν και διαδίδουν τα κυρίαρχα ιδεολογήματα (μύθους), της κάθε ιστορικής περιόδου. Εν τέλει τα ΜΜΕ συμβάλουν αποφασιστικά στην δημιουργία του πολιτικού και ιδεολογικού “πλέγματος” καθώς και των ορίων μέσα στα οποία συγκροτείται η πολιτική συναίνεση και επιδιώκεται η κοινωνική συγκατάθεση.

Μέσα σ’ ένα παρόμοιο πολιτικό κλίμα προωθείται η λογική της «κοινωνίας των πολιτών» και συντελείται και από το σχολείο η διαδικασία της πολιτικής κοινωνικοποίησης των νέων. Κλίνοντας αξίζει νομίζω εδώ να αναφερθώ σε ορισμένα σημεία της εισήγησης του Μπάμπη Νούτσου σε διημερίδα του Μαράσλειου Διδασκαλείου Δημοτικής Εκπαίδευσης (9-10 Μαΐου 2003),αναφορικά με την ιδεολογική λειτουργία της διαθεματικότητας και τη λειτουργία του μαθήματος της Πολιτικής και Κοινωνικής Αγωγής ουσιαστικά ως μελέτης περιβάλλοντος.

Τονίζει ο Μπάμπης Νούτσος : «Υπάρχει, ωστόσο, και μια άλλη συμπληρωματική ιδεολογική λειτουργία της «διαθεματικότητας». Η έμφαση των συντακτών του «Προγράμματος» σ’ αυτή, τείνει να υποβάλει την αντίληψη πως τα μαθήματα και η σύστοιχη διδακτέα ύλη τους είναι κυρίως, αν όχι αποκλειστικά, ζήτημα μιας ουδέτερης και αντικειμενικής επιστημολογίας, που απολήγει σε μια έμπρακτη σύνταξη ομόλογων «Προγραμμάτων Σπουδών». Απ’ αυτή τη σκοπιά η πασίγνωστη ιδεολογία της α-πολιτικής σχολικής γνώσης και συνακόλουθα του α-πολιτικού σχολείου έχει κιόλας θρονιαστεί στις οργανωτικές σχέσεις της «διαθεματικότητας», της «συστηματικής σκέψης» κ.τ.ό. O θεωρητικός αχταρμάς, που θέλει να διασωθεί επιστημολογικά με την προσφυγή στην κεντρική έννοια του «συστήματος», αναπαράγει κακότεχνα μια παραλλαγή της ιδεολογίας του επιστημονισμού, που φέρνει σήμερα το όνομα της «διαθεματικότητας». Ταυτόχρονα υποβάλλει την ιδέα πως στο σχολείο και συνακόλουθα στην κοινωνία -πάντοτε φυσικά ως «ανθρωπογενή περιβάλλοντα»- οφείλουν να «ενταχθούν ομαλά» οι μαθητές. Γιατί αυτά τα «συστήματα» δεν ανέχονται ούτε συγκρούσεις ούτε επαναστατικές μεταβολές».»