Άρθρο δημοσιευμένο στην εφημερίδα "ΡΕΘΕΜΝΟΣ 16-4-2011"
Λουλούδης Ηλίας
Υπάρχουν περιπτώσεις ανθρώπων που το αντίτιμο των πράξεων τους το πληρώνουν μια ζωή η με την ζωή τους. Θεωρώ υποχρέωση μου να κάνω ένα «κατηγορώ» και μια χαρακιά μνήμης, παρουσιάζοντας έναν Αντιστασιακό της Χούντας ο οποίος πλήρωσε και πληρώνει σκληρά μέχρι σήμερα για την αντιστασιακή του δράση. Θεωρώ επιβεβλημένο να καταγγείλω τα βασανιστήρια που πέρασε στα «χειρουργεία της επανάστασης» αυτός ο άνθρωπος, τα οποία έχουν αφήσει ανεξίτηλα σημάδια στην ζωή αλλά κυρίως στην ψυχή του. Είναι μια περίπτωση όπου η απουσία πολιτικής στήριξης, είναι κάτι περισσότερο από μια επιπλέον πληγή, μια περίπτωση όπου ένα ανάλγητο κοινωνικό κράτος έριξε στα αζήτητα των μονάδων ψυχικής υγείας, μια περίπτωση που οι επιτροπές ενός κομματικού κράτους δεν πείστηκαν (δεν ήθελαν κυρίως) να αναγνωριστεί ως αντιστασιακός.
Κάποτε πρέπει να καταλάβουν τα ανθρωπάκια που κυκλοφορούν αμετανόητα ανάμεσα μας, πως όσοι πολέμησαν τη χούντα, ήταν και θεωρούσαν τους εαυτούς τους πολίτες, ενεργούς πολίτες αυτής της χώρας.
Ένας τέτοιος πολίτης-αγωνιστής είναι ο Νίκος Βρυλλάκης από το Σπήλι.
Οι Έλληνες έχουμε μάθει να ζούμε σε ένα κόσμο μυθικό που είτε μας τον έφτιαξαν άλλοι για να τον εκμεταλλευτούν, είτε τον χτίσαμε μόνοι μας για να ξεπεράσουμε τα συμπλέγματά μας. Φτάσαμε λοιπόν να έχουμε μια Ελλάδα γεμάτη «αντιστασιακούς» χωρίς αντίσταση, αρκεί να δει κάποιος αυτούς που προβάλλονται σήμερα σαν «αντιστασιακοί» πως ήταν και τι πρέσβευαν τότε, και τι αξίες έχουν σήμερα. Το σύνθημα «Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία» έχει εξαργυρωθεί με βο(υ)λευτικές καρέκλες , υπουργεία, βίλες ,γκόμενες, Mizens, Mercedes. Το σύνθημα «Εθνική Ανεξαρτησία» έχει εξαργυρωθεί χωρίς ντροπή σε «Εθνική Σωτηρία από την Τρόικα και το ΔΝΤ » από τους ίδιους ανθρώπους.
Σαράντα τέσσερα χρόνια μετά το πραξικόπημα του '67, ακόμα και μια απλή καταγραφή της Αντίστασης στη χούντα δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση. Ανάμεσα στον ομιχλώδη μύθο που καλλιεργήθηκε από τα ΜΜΕ και τις επίσημες κομματικές ιστορίες της μεταπολίτευσης, η ιστορία των οργανώσεων, των ομάδων και των μεμονωμένων ατόμων που επέλεξαν την ενεργητική αντίσταση στο καθεστώς της Ελλάδος των Ελλήνων Χριστιανών παραμένει ακόμα άγραφη. Οι προσωπικές μαρτυρίες των αγωνιστών κατά της δικτατορίας δεν καταγράφηκαν. Αρκετοί από αυτούς συνήλθαν από τους βασανισμούς , κάποιοι όμως δεν κατάφεραν ποτέ να ξεπεράσουν τα τραύματα. Δεν θέλησαν οι πιο πολλοί να μιλήσουν για τον εαυτό τους από σεμνότητα, όταν άλλοι ιδιοτελώς εκμεταλλεύτηκαν εκείνη την περίοδο και την ανυπαρξία τους ως πολίτες.
Η ιστορία του Νίκο και τα στοιχεία που παρουσιάζω προέρχονται από μια πεταμένη τσάντα που βρέθηκε πριν από λίγα χρόνια τυχαία στα σκουπίδια. Η τσάντα περιείχε αντίγραφα του ιστορικού, των αιτήσεων και των απορριπτικών αποφάσεων από τις διάφορες επιτροπές για να αναγνωριστεί ως αντιστασιακός. Ένα αντίγραφο του φακέλου μου παραχώρησε ο φίλος Η.Π. Η ιστορία του Νίκο είναι εμπλουτισμένη από τις αφηγήσεις που μου έχει κάνει κατά καιρούς. Στις αφηγήσεις του ο Νίκος όταν περιγράφει τους βασανιστές του, περιέργως τους δίνει ένα ανθρώπινο τόνο και δεν ζητά τίποτα από αυτούς σήμερα. Οι αφηγήσεις του Νίκο λόγω της κλονισμένης ψυχικής του υγείας χαρακτηρίζονται από μια ασυνέχεια , δεν παύουν όμως να αποτελούν μια ιστορική μαρτυρία από έναν απλό αγωνιστή η οποία πρέπει να καταγραφεί.
Σήμερα με εξαίρεση τους ισχυρισμούς των «ιστορικών» τύπου Πλεύρη, θεωρείται δεδομένη η ύπαρξη χώρων βασανισμού, όπως η «Μπουμπουλίνα» ή το ΕΑΤ-ΕΣΑ. Η περίπτωση του Βρυλλάκη όσον αφορά τα βασανιστήρια επί δικτατορίας είναι η επιβεβαίωση της ύπαρξης τέτοιων χώρων σε ολόκληρη την Ελλάδα, είναι μια μαρτυρία με πολιτικό ενδιαφέρον, είναι μια ιστορική υπενθύμιση. Ελπίζω μέσα από αυτή την παρουσίαση να δοθεί μια δικαίωση στον Βρυλλάκη αλλά και μια υπενθύμιση στην κοινωνία αυτής της χώρας, ότι 44 χρόνια είναι πολύ λίγα για να ξεχάσουμε.
Τα
Βασανιστήρια επί Χούντας
Τις διάφορες καταγγελίες τις χαρακτήριζαν «κομμουνιστικά χυδαία ψεύδη» και τα θύματα «μυθομανείς και πιστοποιημένους ψυχοπαθείς», μάλιστα ο Παπαδόπουλος δήλωνε σε Αμερικανούς γερουσιαστές στις 12 Αυγούστου 1969 πως αν του έφερναν οποιαδήποτε απόδειξη, «ή θα κρεμούσε τους ενόχους στην πλατεία Συντάγματος ή το μόνο καθήκον που θα του απέμενε, ως ανδρός ο οποίος έχει δώσει ιερό στρατιωτικό όρκο, θα ήταν να αυτοκτονήσει»(!).
Φυσικά για τη Χούντα τα βασανιστήρια, δεν αποτελούσαν μεμονωμένα κρούσματα του υπερβάλλοντος ζήλου των χωροφυλάκων, αλλά βασικό μέσο «αναπαιδαγωγήσεως των Ελλήνων, ώστε να εξυγιάνουν τους εαυτούς τους και να συγκροτήσουν τον περιούσιον λαόν του Κυρίου» (Παπαδόπουλος). Μάλιστα ο θεωρητικός της χούντας Γεωργαλάς πρότεινε την εφαρμογή και «εκτεταμένων ψυχοθεραπευτικών προγραμμάτων». Πιο κυνικός ο διοικητής του ΕΑΤ-ΕΣΑ Θεοφιλογιαννάκος καμάρωνε: «Θέλουμε να ακούει ο κόσμος πως βασανίζουμε και να τρέμει. Γκάγκστερς δε μας λέτε; Έ, λοιπόν, τέτοιοι είμαστε. Εγώ είμαι ο Θεοφιλογιαννάκος, ο γνωστός βασανιστής!».«Τα βασανιστήρια είναι απαραίτητα για την προστασία του πολιτισμού μας» δήλωνε σε δικηγόρο της Διεθνούς Αμνηστίας ένας από τους ηγέτες της Χούντας, η οποία, σύμφωνα με στρατηγό του αμερικάνικου Πεντάγωνου, «ήταν, που να πάρει ο διάολος, η καλύτερη κυβέρνηση μετά τον Περικλή».
Οι «σοβαροί» εκπρόσωποι της παγκόσμιας κοινότητας αρνήθηκαν μέχρι τέλους να αναγνωρίσουν την αλήθεια των καταγγελιών, καθώς κάτι τέτοιο θα απαιτούσε αλλαγές στην εξωτερική τους πολιτική. Ο ερευνητής του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού Μαρτί δε βρήκε την ταράτσα της Μπουμπουλίνας, ενώ ο Αμερικανός γερουσιαστής Πουσίσκυ «αφού συνομίλησε με εκατοντάδες κρατουμένων, κατέληξε εις το συμπέρασμα ότι αι καταγγελίαι περί βασανιστηρίων ήσαν τελείως αναληθείς και καθαρά μυθεύματα». Το ίδιο ίσχυσε και για τους Εγγλέζους βουλευτές που συμμετείχαν στην αποστολή Φρέιζερ.
Η
Αποχουντοποίηση
Βασανιστές της Χούντας ωρυόμενοι σε ένα στιγμιότυπο από τη
δίκη ορισμένων από αυτούς το 1975. Πρώτος αριστερά ο διαβόητος για τη
σκληρότητά του αρχιβασανιστής του ΕΑΤ-ΕΣΑ Θ. Θεοφιλογιαννάκος.
|
Η αντιμετώπιση των
υπανθρώπων της Χούντας από τις κυβερνήσεις της μεταπολίτευσης έγινε με τη
λεγόμενη «αποχουντοποίηση». Η αμνηστία που έδωσε η κυβέρνηση «Εθνικής Ενότητας»
δεν προσδιόριζε κατά σαφή και ρητό τρόπο τα εγκλήματα των οργάνων της Χούντας.
Το «διαρκές
έγκλημα» της Χούντας βαφτίστηκε «στιγμιαίο» στην κολυμπήθρα του Αρείου Πάγου,
ενώ οι 150 μηνύσεις για βασανιστήρια που κατατέθηκαν μόνο στην Αθήνα στις
18/4/1975 απορρίφθηκαν ως «εκπρόθεσμες» παρά την Γ΄ Συντακτική Πράξη και το Δ΄
Ψήφισμα της Ε΄ Αναθεωρητικής Βουλής. Έτσι από τους 150 κατηγορούμενους
αστυνομικούς, παραπέμφθηκαν σε δίκη μόνο 16. Οι ελάχιστοι που καταδικάστηκαν,
είτε αθωώθηκαν από τα Εφετεία είτε τους επιβλήθηκαν εξαγοράσιμες ποινές. Έτσι,
φτάσαμε σήμερα στο σημείο, σαράντα τρία χρόνια μετά, παρακρατικοί που
συμμετείχαν σε δολοφονικές επιθέσεις κατά δημοκρατικών πολιτών και υπηρέτησαν
με ζήλο τη Χούντα, να ζητούν και τα ρέστα, επικαλούμενοι χουντικές «αθωωτικές»
δικαστικές αποφάσεις.
Ανθρωποφύλακες«…Ντροπή πρέπει να νιώθουμε για την διαχρονικότητα των Ανθρωποφυλάκων, όλοι μας. Ντροπή γιατί αποτελούν την προσωπική μας αποτυχία να ακούσουμε τις κραυγές των ανθρώπων που βασανίζονται. Περιμένουμε βίντεο και φωτογραφίες για να «πέσουμε από τα σύννεφα». Το συνεχές τάχαμου έκπληκτο «πέφτω από τα σύννεφα» το είχε περιγράψει ο Στάθης ωραία και ειρωνικά σε ένα σκίτσο του: «Βρέχει ανθρώπους!» Βροχή οι συγκλονισμένοι! Θαρρείς κάθε «αποκάλυψη» βασανιστηρίων είναι μια παρθενογένεση!...»
Η
Αντιστασιακή Δράση του Βρυλλάκη
Ο Βρυλλάκης κατάγεται από μια φτωχή αντιστασιακή οικογένεια, η οποία
στην διάρκεια της κατοχής πρόσφερε σημαντική βοήθεια στην αντίσταση, λόγω της
ιδιαίτερης θέσης που είχε το σπίτι τους στη θέση «Πρυγιώνας» στο Σπήλι. Πλήθος
ανταρτών βρήκαν καταφύγιο και τρόφιμα στο σπίτι τους και στην συνέχεια έφευγαν
για το βουνό. Δεν θα μπορούσε λοιπόν Νίκος παρά να μεγαλώσει και να γαλουχηθεί σε
ένα ανάλογο περιβάλλον
Η αντιστασιακή δράση του Βρυλλάκη ξεκίνησε στην Αθήνα οποίος ήταν τότε τριτοετής
φοιτητής της Νομικής. Έδρασε μέσα από αντιστασιακές ομάδες φοιτητών της Αθήνας με αποκορύφωμα
την συμμετοχή του στα γεγονότα του Πολυτεχνείου. Λίγες μέρες μετά στις 21
Νοέμβρη 1973 βρέθηκε στο χωριό του το Σπήλι όπου και τον συνέλαβε η αστυνομία.
Οι λόγοι συλλήψεως φαίνονται στο απόσπασμα του βιβλίου συμβάντων του Α.Τ. ΣΠΗΛΙΟΥ
που ακολουθεί:
ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟ ΤΜΗΜΑ
ΣΠΗΛΙΟΥ ΑΔΙΚΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΥΜΒΑΝΤΑ 24ΩΡΟΥ ΕΤΟΣ 1973 ΜΗΝ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ ΗΜΕΡΑ 21 ΩΡΑ
11:00
Σήμερον και ώραν
11:00 συνελήφθη παρ οργάνου μου ο Βρυλλάκης Νικόλαος του Αντωνίου και της
Ευθυμίας ετών 20,τριτοετής φοιτητής Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών , κατ Αθηνών οδός Μαυρομιχάλη 78 διότι
Α)Την 08:45 ώραν
μετέβη εις Γυμνάσιον Σπηλίου ένθα προέβη εις την καταστροφήν και συνέχεια
καύσιν δύο αφισών ήτοι Φοίνικος (εμβλήματα επαναστάσεως 21-4-1967)
Β)Την 09:30 ώραν
μετέβηεις Αγροτικό Ιατρείον Σπηλίου εξ αφήρεσεν μια όμοιαν αφίσσαν ην εν
συνέχεια κατέστρεψεν
Γ)Την 10:45 ώραν μετέβη και αύθις εις το Γυμνάσιο Σπηλίου
ένθα παρότρυνε τους μαθητές όπως μην υπακούουν εις τους καθηγητάς των
,εξυβρίζοντας τούτους δι ασυναρτήτων φράσεων και λέξεων ενώ συγχρόνως διέδιδεν
εις τους μαθητάς ότι η εξουσία έχει περιέλθει εις την νεολαίαν και δη εις τους
φοιτητάς και εργάτας.
Από
την εικονική εκτέλεση στο Ψυχιατρείο.
«Μεριάστε να διαβώ» Σκίτσο με μολύβι για τα βασανιστήρια στη
Μακρόνησο του Γ. Φαρσακίδη, 1950.Ο κρατούμενος, στις νυχτερινές κρίσεις του,
έτρεχε έξω από το «τρελάδικο», φωνάζοντας μεριάστε να διαβώ
|
Αθώωση
των βασανιστών από το Στρατοδικείο
Η Εισήγηση προς τον επίτροπο του έκτακτου στρατοδικείου
«…Γνωματεύω ίνα ο
Βρυλλάκης Νικόλαος ……παραπεμφθή ενώπιον του ακροατηρίου του έκτακτου
Στρατοδικείου Αθηνών ίνα δικασθεί….ηπείθησεν εις διαταγήν Στρατιωτικής Αρχής
ήτοι παρέβη την υπ αριθ 1/17-11-73 προκήρυξιν Α.Ε.Δ. και δη ήσκησεν αντεθνικήν
προπαγάνδαν…..»
Η απόφαση του Στρατοδικείου 28-3-1974
«…Ο επίτροπος
αναπτύξας την κατηγορίαν προέτεινε όπως κυρηχθεί αθώος ο κατηγορούμενος λόγω
πλήρους συγχύσεως.Προέκυψεν εκ της διαδικασίας ότι εν ω χρόνω ετελέσθη η ως άνω
πράξις ο κατηγορούμενος ένεκα νοσηράς διαταράξεως των πνευματικών λειτουργιών
ήτοι ψυχωσικής συνδρομής εστερείτο της ικανότητος να αντιληφθεί το άδικον της
πράξεως του και να ενεργήσει συμφώνως τη περί τούτου αντιλήψει του Κηρύσει τον
μνησθέντα κατηγορούμενον παμψηφεί αθώον ….ελλείψει της προς καταλογισμό
ικανότητος ένεκα νοσηράς διαταράξεως των πνευματικών λειτουργιών λόγω ψυχωσικής
συνδρομής….»
Η απόφαση του στρατοδικείου αθωώνει τον Βρυλλάκη αλλά ουσιαστικά αθωώνει
τους βασανιστές και φορτώνει όλα τα αμαρτήματα στον διαταραγμένο ψυχικό του κόσμο.
Παραδόξως δυο μέρες πριν τη σύλληψη του ήταν ο άριστος φοιτητής της νομικής και
έπειτα από δύο βραδιές στα κρατητήρια απέκτησε αναδρομική ψυχωσική συνδρομή .
Αγώνας
για δικαίωση
Δυστυχώς μέχρι σήμερα ο Νίκος δεν έχει αναγνωριστεί ως αντιστασιακός και
οι προσφυγές του έχουν πέσει όλες στο κενό, για άγνωστους λόγους. Η απουσία
πολιτικής κάλυψης είναι ο κυριότερος λόγος κατά την γνώμη μου όπως προανέφερα.
Για την ιστορία σε μια από τις αιτήσεις αναγνώρισης δεν συνηγόρησε ο κύριος
«μαζί τα φάγαμε».Η μόνη φωτεινή περίπτωση που έχει αναγνωριστεί ο αγώνας του
Βρυλλάκη είναι η απόφαση (584 8/29-7-85)
της Νομάρχη Ρεθύμνου Β Μόσιαλου που τον κατατάσσει στον πίνακα με τους «αγωνιστές κατά της δικτατορίας».
Σε μια από τις ενστάσεις του γράφει ο Βρυλλάκης :
«…λόγω των πράξεων μου
τούτων καίτοι εκυρήχθην ένοχος αθωώθηκα παμψηφεί με το αιτιολογικό ότι δήθεν
όταν διέπραττα τα αδικήματα δεν είχα συναίσθηση των πρατομένων. Με την απόφαση
αυτή αναγνωρίζεται η αντιστασιακή μου δράση κατά της δικτατορίας και με την
αθώωση μου προσπαθούν να αποσείσουν τις ευθύνες της δικτατορία για την βλάβη
της υγείας μου από τα βασανιστήρια σωματικά και ψυχολογικά…»
Η
επανένταξη και το αίτημα του Βρυλλάκη
Ο Νίκος από τότε έχει περάσει όλα τα χρόνια έγκλειστος στο κέντρο
ψυχικών παθήσεων Χανίων. Τα τελευταία χρόνια έχει ενταχθεί σε πρόγραμμα
επανένταξης και σήμερα φιλοξενείται σε ένα ξενώνα στην πόλη των Χανίων. Με την
βοήθεια φίλων και συγγενών τα τελευταία δύο χρόνια, έχει καταφέρει να
επισκέπτεται ανά δεκαπενθήμερο το χωριό του το Σπήλι.
Όπως όλοι οι άνθρωποι που υπέστησαν βασανιστήρια στη ζωή τους έτσι και ο
Νίκος έχει κάποιες στιγμές ένα απλανές βλέμμα. Ένα βαθύ βλέμμα, μια άβυσσο που
καταπίνει τις αναμνήσεις. Είναι σχεδόν σίγουρο ότι ο άνθρωπος αυτός δεν έχει φύγει ποτέ από τη φυλακή. Κρατά
συνεχώς ένα τσιγάρο στα κιτρινισμένα του δάχτυλα και κάθεται στο καφενείο με
ένα βλέμμα γεμάτο αγαλλίαση, στην αίσθηση ότι «ενδεχομένως τουλάχιστον για τώρα δεν θα γυρίσει κανείς να μου ρίξει
καμιά ξανάστροφη».
Ο Νίκος σήμερα δεν θέλει κανενός είδους αναγνώριση ούτε παράσημα. Δεν
ζητά ελεημοσύνη από κανέναν . Δεν θέλει να γίνει κομματική ατραξιόν. Δεν ζητά
από την πολιτεία σύνταξη αφού του αρνήθηκε αρκετές φορές στο παρελθόν. Ο Νίκος
θέλει απλά στα πλαίσια της επανένταξης του στην κοινωνία να μπορεί να
επισκέπτεται το χωριό του κάθε δεκαπενθήμερο και να έχει ένα χώρο ώστε να
μπορεί να διανυκτερεύει.
Για τον λόγο αυτό έχει ζητήσει να του δοθεί άδεια περιπτέρου την οποία
δικαιούται νόμιμα ως «αγωνιστής κατά της
δικτατορίας» και ως άτομο με μεγάλη αναπηρία. Με αυτό τον τρόπο θα μπορεί
με ένα μικρό ενοίκιο που θα εισπράττει να πληρώνει το δωμάτιο του όσες φορές
επισκέπτεται την γενέτειρα του.
Ελπίζω ότι οι όποιες άδειες περιπτέρων δοθούν από τους Καλλικρατικούς
άρχοντες να μην έχουν καπαρωθεί από ανάπηρους «μαιμού» σε αντάλλαγμα
προεκλογικών δεσμεύσεων.
Άρθρο δημοσιευμένο στην εφημερίδα "ΡΕΘΕΜΝΟΣ 16-4-2011" Λουλούδης Ηλίας
Σεβόμενος την επιθυμία του να αναδειχθεί το αίτημα του και μόνο αυτό, δεν
δημοσιεύθηκε η φωτογραφία του Νίκο σε αυτό το αφιέρωμα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου