Γεώργιος Δ. Στεργίου (1907-1977) Ένας ξεχασμένος Ρεθεμνιώτης Επιστήμονας

Άρθρο δημοσιευμένο στην εφημερίδα "ΡΕΘΕΜΝΟΣ 11-4-2009" 

Λουλούδης Ηλίας

Σε αυτό το αφιέρωμα θα αναφερθώ σε ένα Ρεθεμνιώτη επιστήμονα ,ο οποίος ,εκτός από την σημαντική καταγωγή του, ήταν επιπλέον μια πολύπλευρη προσωπικότητα ,όπως θα δούμε στη συνέχεια.

(Μαθηματικά –Αναλογιστική –Μουσική-Φιλοσοφία) .


ΓΕΩΡΓΙΟΣ Δ. ΣΤΕΡΓΙΟΥ (1907-1977)
Δισέγγονος των Γεωργίου Σκουλούδη και Εμμανουήλ Παχλά

Γιός του Δ. Κ. Στεργίου και της Ευφροσύνης Σκανδαλάκη, γεννήθηκε στο Ρέθυμνο, στις 27 Ιουλίου 1907 , όπου και τελείωσε το γυμνάσιο. Πέθανε στην Αθήνα στις 7 Ιανουαρίου 1977.

Ο κινηματογράφος «ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ»
Το σπίτι της οικογένειας Στεργίου ήταν η προξενική κατοικία του Γ. Ζ. Σκουλούδη (στην οδό Τσάρου αρ.251) στην σημερινή Αρκαδίου αρ 33.
Στην θέση αυτή το 1961 χτίσθηκε με βάση τα σχέδια του αρχιτέκτονα καθηγητή του Ε.Μ.Π. και ζωγράφου Τάκη Μάρθα (1905-1965) ,το κινηματοθέατρο <<ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ>>, η σημερινή <<ΑΥΡΑ>>.
Το όνομα δόθηκε προς τιμή της μητέρας του Γ. Στεργίου ,Ευφροσύνης Σκανδαλάκη
Σπούδασε:
Μαθηματικά στο Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Μουσική στο Ωδείο Αθηνών και στην Ωδική Μελοδραματική Ακαδημία, με δάσκαλό του τον παγκοσμίου φήμης βαθύφωνο Κωστή Νικολάου (1870-1939), από όπου και έλαβε το δίπλωμα τον μονωδού (solist) με άριστα.
Διετέλεσε:

Διδάκτωρ των Μαθηματικών και τακτικός καθηγητής των Ανώτερων Μαθηματικών στην Ανωτάτη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων.

Αντιπρόεδρος της Βαλκανικής Ενώσεως των Μαθηματικών,

Γενικός γραμματέας με πρόεδρο τον Δ. Κάππο, της Ελληνικής Επιτροπής για την Βαλκανική Ένωση των Μαθηματικών

Μέλος της Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρείας και σύμβουλος του Διοικητικού Συμβουλίου της στις δημόσιες εκδηλώσεις.
Αντιπρόεδρος τής Ενώσεως Ασφαλιστών Ελλάδος
Αντιπρόεδρος της Παγκρητίου Ενώσεως, επί σειρά ετών
Πρόεδρος τής οργανωτικής επιτροπής των Παγκοσμίων Συνεδρίων των Κρητών

Γενικός γραμματέας της Επιτροπής Εορτασμού της Εκατονταετηρίδας τής Κρητικής Επαναστάσεως (1866-1966) και του Ολοκαυτώματος του Αρκαδίου

Αντιπρόεδρος της Νέας Λυρικής Σκηνής, με πρόεδρο τον αρχιμουσικό Αντίοχο Ευαγγελάτο(1903-1981)

Γενικός γραμματέας της Ενώσεως Ελλήνων Λυρικών Αοιδών , με πρόεδρο τον μεγάλο έλληνα τενόρο Οδυσσέα Λάππα (1890-1971).
Καθηγητής Μαθηματικών του τέως Κων/νου

<<Εκλεγείσης υπό της Ακαδημίας Αθηνών και εγκριθείσης υπό της διευθύνσεως Μορφωτικών σχέσεων του Υπουργείου Εξωτερικών , καθηγητής Μαθηματικών του διαδόχου Κων/νου, το 1954 , προταθείς υπό της Σ.Ν.Δ.>>

Σημαντικές επιστημονικές εργασίες στα Μαθηματικά και την Αναλογιστική

Οι επιστημονικές του εργασίες είναι πολλές και ποικίλες. Συμμετείχε σε πολλά Παγκόσμια Συνέδρια Μαθηματικών και Διεθνή Συνέδρια Αναλογιστών και είχε προβεί σε σημαντικές επιστημονικές ανακοινώσεις.

Στο Παγκόσμιο Μαθηματικό Συνέδριο της Μόσχας, ο Στεργίου έκανε ανακοινώσεις πού τον ανέδειξαν σε διεθνή προσωπικότητα και τον καθιέρωσαν ως διεθνούς φήμης Μαθηματικό.

Ανάμεσα στους πρώτους στην Ελλάδα στην Αναλογιστική Επιστήμη
Μία από τις επιδόσεις του ήταν η αναλογιστική ,στην οποία διέπρεψε.

Ως αναλογιστής αντιπροσώπευε στην Ελλάδα το Ινστιτούτο των Άγγλων Αναλογιστών (Institute of Actuaries), που εδρεύει στο Λονδίνο, με δικαίωμα κρίσεως επί της ικανότητος διά την Αναλογιστική των εξ Ελλάδος επιθυμούντων να φοιτήσουν εις αυτό.

Είχε μακροχρόνια συνεργασία με ξένους αναλογιστές και, κυρίως, με τον καθηγητή του Πανεπιστημίου τής Ζυρίχης H. Jecklin, διευθυντή αναλογιστή της Compagnie Suisse de Reassurances, αυθεντία της Αναλογιστικής Επιστήμης.

Το θεατρικό έργο <<ΗΦΑΙΣΤΕΙΟ>> στο Ρέθυμνο το 1966

Σαν γενικός γραμματέας τής Επιτροπής Εορτασμού τής Εκατονταετηρίδας της Κρητικής Επανάστασης (1866-1966) και του Ολοκαυτώματος του Αρκαδίου, συμμετείχε στην οργάνωση σημαντικών εκδηλώσεων για το Ρέθυμνο, τον Αύγουστο του 1966, που περιελάμβαναν την αναπαράσταση από τον Οργανισμό Εθνικού Θεάτρου του έργου του Παντελή Πρεβελάκη, <<Το Ηφαίστειο>>, σε σκηνοθεσία Αλέξη Μινωτή, καθώς και μουσικές εκδηλώσεις με έργα εμπνευσμένα από την Κρήτη των Δημήτρη Μητρόπουλου, Νίκου Σκαλκώτα και των Κρητικών συνθετών Μίκη Θεοδωράκη, Γιάννη Μαρκόπουλου, Χρήστου Λεοντή, Νίκου Μαμαγκάκη

Συνεισφορά στην ίδρυση του Παν/μιου Κρήτης

Ο Γεώργιος Δ. Στεργίου αγωνίστηκε για το Πανεπιστήμιο Κρήτης το οποίο δεν πρόλαβε να δει σε λειτουργία.

Λίγο πριν από τον θάνατό τον, μαζί με τον Δημήτριο Κάππο, ομότιμοι και οι δύο, ορίστηκε επισκέπτης καθηγητής των Μαθηματικών, χωρίς όμως να προλάβει να διδάξει.

Οργάνωσε τη Διεθνή Διάσκεψη των Μαθηματικών για το ζήτημα του Πανεπιστημίου, στο Ρέθυμνο (Αύγουστος 1972), με συμμετοχή κορυφαίων μαθηματικών, όπως:

Φίλων Βασιλείου ,ακαδημαϊκός , καθηγητής του ΕΜΠ

Δημήτριος Κάππος, καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών πρύτανης των Ελλήνων Μαθηματικών

Paul Gillis, καθηγητής τού Universite Libre de Bruxelles
Ljubomir Iliev, πρόεδρος τής Βουλγαρικής Ακαδημίας
Nicolce Theodorescu, ακαδημαϊκός τής Ρουμανικής Ακαδημίας
Duro Kurepa, ακαδημαϊκός τής Γιουγκοσλαβικής Ακαδημίας
Eugene Lukacs, καθηγητής τού Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον
Arfαd Szabo, καθηγητής τού Πανεπιστημίου τής Βουδαπέστης,
Nazim Terzioglou, πρύτανης του Πανεπιστημίου της Κωνσταντινουπόλεως,
Gustave Choquet καθηγητής του Πανεπιστημίου Παρισιού και άλλοι.

Συνεργαζόταν επίσης ,στενά με τον Γεώργιο Κουρμούλη, καθηγητή τής Γλωσσολογίας και πρύτανη τού Πανεπιστημίου Αθηνών, παιδικό φίλο του από τα μαθητικά χρόνια τους στο Ρέθυμνο

Ήταν πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής των Α’ (1969) και Β’ (1972) Παγκοσμίων Συνεδρίων των Κρητών, όπου στο τελευταίο αποσπάσθηκε η διαβεβαίωση ,ότι θα ιδρυθεί το Πανεπιστήμιο Κρήτης.

Σημαντικές εργασίες και μονογραφίες

Πέρα, όμως, από την Επιστήμη των  Μαθηματικών, ο Γεώργιος Στεργίου, ασχολήθηκε και με τη Φιλοσοφία, έχοντας δημοσιεύσει πλήθος σχετικών μονογραφιών. Υπάρχουν αρκετές άγνωστες ακόμα ,αλλά σημαντικές μονογραφίες του (αυτοεκδόσεις όλες), τις οποίες ευτυχώς διατήρησε ο γιος του, που αφορούν τις επιστήμες και την φιλοσοφία. Ελπίζω ότι σύντομα θα πάρουν το δρόμο της έκδοσης  σε βιβλίο , για να μην χαθεί ένα τόσο σπουδαίο έργο, όπως με διαβεβαίωσε ο γιός του κος Δημήτρης. Στεργίου.

Αναφέρω ορισμένες ενδεικτικά:
Μεταφυσικοί στοχασμοί δια της Μαθηματικής
Η σημασία της ρητορικής εις την διδακτικήν των Μαθηματικών
Η Μαθηματική θεωρία των ακριβέστερων ελέγχων
Θεωρία κυκλικών συναρτήσεων
Διογένης Απολλωνιάτης ο Ρεθύμνιος Αρχαίος Φιλόσοφος
και πολλές άλλες….

Για την τελευταία εργασία περί Διογένη θεωρώ χρέος μου να κάνω μια μικρή αναφορά παρακάτω.

Ελεύθερνα και Διογένης Απολλωνιάτης

Το Ρέθυμνο νομίζω ότι οφείλει πολλά στον Γ. Στεργίου ,γιατί είναι ο πρώτος ο οποίος ασχολήθηκε με την καταγωγή του προσωκρατικού φυσικού φιλοσόφου Διογένη Απολλωνιάτη ,τεκμηριώνοντας ότι ήταν Ρεθύμνιος και συγκεκριμένα από την Ελεύθερνα.

Η μοναδική μονογραφία του Γ. Στεργίου που βρίσκεται στην Δημόσια Βιβλιοθήκη του Ρεθύμνου, είναι αυτή που αφορά τον Διογένη .

Θέλω να πιστεύω ότι κάποια στιγμή θα έρθουν στη  Βιβλιοθήκη του Ρεθύμνου και οι υπόλοιπες από το οικογενειακό αρχείο.

Η συγκεκριμένη μονογραφία αποτελείται από 16 σελίδες μικρού μεγέθους, εκδόθηκε το 1968 και αποτελεί την ομιλία του Γ Στεργίου το Δεκέμβρη του 1965,στα πλαίσια των πνευματικών εκδηλώσεων της ΠΑΓΚΡΗΤΙΟΥ ΕΝΩΣΕΩΣ.

Γ Στεργίου γράφει στον πρόλογο:

<<Την εργασίαν μου περί ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΤΟΥ ΑΠΟΛΛΩΝΙΑΤΟΥ ενεφάνισα εις ομιλίαν μου , γενομένην κατά Δεκέμβριον του 1965 εν τη αιθούση της ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ ΑΘΗΝΩΝ εις τα πλαίσια των πνευματικών εκδηλώσεων της ΠΑΓΚΡΗΤΙΟΥ ΕΝΩΣΕΩΣ του έτους τούτου. Εθεώρησα όμως σκόπιμον να προβώ σήμερον και εις την δημοσίευσιν αυτής , δια του ανα χείρας εντύπου, διότι το θέμα όπερ πραγματεύεται ,ασχέτως προς την επιδεξιότητα του χειρισμού του , είναι εξ εκείνων άτινα ου μονον προκαλούν αμέριστον και αδιάπτωτο το ενδιαφέρον του πνευματικού εν γένει ανθρώπου, αλλά στενώς συναρτάται προς την μελέτην και την έρευναν της προόδου και της εξελίξεως της ανθρώπινης σκέψεως.>>

Στην συνέχεια ο Γ Στεργίου αναφέρει:

<<Εις την σημερινήν επαρχίαν Μυλοποτάμου του Νομού Ρεθύμνης και εις απόστασιν 20 περίπου χιλιομέτρων ανατολικώς της πόλεως της Ρεθύμνης ευρίσκεται η τοποθεσία ένθα η αρχαία πόλις της Ελεύθερνας , διατηρούσα έτι και σήμερον την αυτήν ονομασίαν

Η σημερινή διαμόρφωσις τής τοποθεσίας ταύτης είναι αμφιθεατρική καί έξαιρετικής φυσικής ώραιότητος. Εις τήν πλευράν λόφου καί έντός βραχώδους κοιλότητος όλίγον κάτωθεν τού σημερινού χωρίου Πρινέ, εις δεσπόζουσαν δέ τού χωρίου θέσιν, διασώζονται μεγάλαι υπόγειοι στοαί, έπιμεμελημένης κατασκευής καί λαξεύσεως, τάς όποίας οί κάτοικοι κατά παράδοσιν θεωρούν ώς τό ύδραγωγείον τής αρχαίας πόλεως. `Η πόλις αύτη τής ‘Ελεύθερνας; μεταγενέστερον μετωνομάσθη είς ‘Απολλωνίαν. Εις τήν ‘Απολλωνίαν, καί περί τά μέσα τού 5ου π.Χ. αιώνος, έγεννήθη ό Διογένης, έπονομασθείς έκ τού ονόματος τής γενετείρας του ‘Απολλωνιάτης, (έκ πατρός όνόματι ‘Απολλοθέμιδος), <<άνήρ φυσικός καί άγαν έλλόγιμος>> κατά τόν Διογένην τόν Ααέρτιον, κατά δέ τόν γεωγράφον Στέφανον τόν Βυζάντιον (5ος αϊών π.Χ.) «Απολλωνία Κρήτης, ή πάλαι ‘Ελεύθερνα, έκ ταύτης ό φυσικός Διογένης>>. ‘Αδιάψευστος είναι ή τεκμηρίωσις ου μόνον τής ύπάρξεως τού Διογένους τού ‘Απολλωνιάτου, ώς Κρητός καί δή ‘Ρεθυμνίου, άλλά καί ή τεκμηρίωσις τού πνευματικού έργου του, ώς φυσικού καί φιλοσόφου ,πιθανώτατα δέ καί ιατρού, άποδεικνυομένου άλλως τε καί έκ τών ολίγων έλθόντων μέχρι σήμερον εις φώς περί αυτου ώς έξεχούσης πνευματικής προσωπικότητας τής Αρχαιότητος.

Διά τήν παρουσίασιν τού διαπρεπούς αυτού άρχαίου Κρητός, έν σχετικαίς λεπτομερείαις, κατά κύριον λόγον έσχον πολύτιμον τήν βοήθειαν τού διαπρεπούς καθηγητού τής ‘Αρχαίας ‘Ιστορίας τού Πανεπιστημίου ‘Αθηνών κ. ‘Ιωάννου Παπασταύρου, διά τήν φιλίαν τού όποίου καυχώμαι, ώς καί τού εκλεκτού συναδέλφου μου καί διαπρεπούς ίστοριοδίφου τής θετικής ‘Επιστήμης κ. Ευαγγέλου Σταμάτη, ους σπεύδω έκ καρδίας νά ευχαριστήσω, διά τήν πολύτιμον προσφοράν των ταύτην, έτι καί έκ μέρους τών Κρητών συμπολιτών μου, καί δή τών Ρεθυμνίων, διότι χάρις καί είς τήν βοήθειαν αυτήν, εκ τής τέφρας τού άπωτάτου παρελθόντος άνεσύραμεν τόν άγνωστον έν πολλοίς, σπουδαιον αυτόν Κρήτα σοφόν καί κυρίως τό σπουδαίον καί βαρυσήμαντον πνευματικόν έργον του.>>

Τέλος ο Γ Στεργίου καταλήγει:

<<Διά τής άνα χείρας προσπαθείας, παν άλλο ή έπεχείρησα νά κοινολογήσω άγνωστον ίστορικήν αλή0ειαν περί Διογένους τού Απολλωνιάτου, ουτε νά διεκδικήσω πρωτοτυπίαν τινά δι’ αυτήν. Σκοπός μου είναι να ειμφανίσω μίαν άρχαίαν Κρητικήν φυσιογνωμίαν έκτυφλωτικής πνευματικής λαμπρότητος, τιμώσης τό άνθρώπινον γένος, διά να τήν καταστήσω γνωστήν είς τό ευρύτερον Κοινόν, μέ τας λεπτομερείας, τας όποίας ήδυνήθην νά συλλέξω περί αϋτής, καί δι’ ασθενών πνευματικών δυνάμεων, νά συντελέσω, έστω καί κατ’ έλάχιστον, είς τήν ισχυροποίησιν τής γνώμης, ότι ό `Ελληνικός χώρος πού ονομάζεται Κρήτη, δέν είναι καί δέν ύπήρξε μόνον «ή Ιερή χώρα τής Λευτεριάς καί τής παλικαριάς, τό άθάνατο Νησί», κατά τον ισάξιον Παλαμικόν στίχον τού Ρεθυμνίου ποιητού Γιώργου Καλομενόπουλου, ότι δέν υπήρξε μόνον τών αιμάτων καί τών τροπαίων ή Κρήτη, άλλά καί Χώρα πνευματικών άστραπών καί ήδέων κελαιδισμών τής άνθρωπίνης διανοίας>>.

Επίλογος

Δυστυχώς τη δουλειά του Στεργίου για τον Διογένη ,την έχουν ΑΝΤΙΓΡΑΨΕΙ και την παρουσιάζουν ως δική τους ,κάποιοι όψιμοι πλιατσικολόγοι της Ρεθεμνιώτικης Ιστορίας. (ο νοών νοείτο)

Δεν αρκεί ότι οι συγκεκριμένοι ΑΝΤΙΓΡΑΦΕΙΣ οικειοποιήθηκαν μια ξένη εργασία, αλλά χρησιμοποιούν επιπλέον ,ψευδή, φανταστικά, ανιστόρητα και ατεκμηρίωτα στοιχεία, διαστρεβλώνοντας με αυτό τον τρόπο την ιστορία του τόπου.

Θα ήταν καλό ,οι τυμβωρύχοι της συγκεκριμένης εργασίας να επανορθώσουν ,διαφορετικά …………!!!!!!!!!!! (έχουν γνώση οι φύλακες)

Πηγές
ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΕΜΟΣ Γ.Ζ.ΣΚΟΥΛΟΥΔΗΣ  – ΕΜΜ. ΠΑΧΛΑΣ Δυο Ρεθυμνιώτικες μορφές στο σταυροδρόμι του Αρκαδίου Ρέθυμνο 2008 Ι.Λ.Ε.Ρ.
Διογένης Απολλωνιάτης Γ. Στεργίου Αθήνα 1968 (αυτοέκδοση)
http://www.nt-archive.gr/playMaterial.aspx?playID=502