Βιβλιοπαρουσίαση Φρυγανάκης Γιώργος Φιλόλογος
Τίτλος και υπότιτλος συνεργάζονται αποτελεσματικά για την πρόκληση αναγνωστικού ενδιαφέροντος, που το περιεχόμενο του βιβλίου δικαιώνει απόλυτα.
Το βιβλίο είναι αφιερωμένο «στη μνήμη Εκείνων που άφησαν το 1940-41 τη στερνή τους πνοή στα χιονισμένα βουνά της Αλβανίας!».
Βέβαια, ως απομνημονευματικού χαραχτήρα κείμενο είναι προϊόν της εσωτερικής οπτικής γωνίας του δραματοποιημένου αφηγητή, που εν προκειμένω είναι ο στρατηγός εν αποστρατεία Παντελής Σαββάκης, από το Σπήλι Ρεθύμνου. Επομένως δεν αποτελεί ιστορία. Είναι όμως πολύτιμη πηγή ιστορίας, μια πραγματική δεξαμενή πραγματολογικής γνώσης για τη συγκεκριμένη εποχή που αναφέρεται.
Παράλληλα, είναι εμφανής o διδακτικός χαρακτήρας του βιβλίου.
Μέσα από την αφήγηση αποκαλύπτεται έμμεσα και σταδιακά η προσωπικότητα του ήρωα ως προτύπου ήθους, αγνού πατριώτη, ηγετικής φυσιογνωμίας, αγωνιστικότητας ή ανθρωπιάς, που τον κατέστησαν «φιλόλαο» και «λαοφιλή» αλλά και ισχυρή αντίστιξη στους… μεσσιανιστές εθνοσωτήρες που στιγμάτισαν κάποιες «κακές στιγμές» το στρατιωτικό και πολιτικό μας κόσμο.
Η διδακτική πρόθεση υπηρετείται και μέσω των αντιπολεμικών μηνυμάτων που εκπέμπονται, όπως μέσα από τα δεινά του πολέμου, αλλά και μέσα από το διαχωρισμό ιταλικού καθεστώτος και ιταλικού λαού, ο οποίος του συμπαραστάθηκε κατά την απόδρασή του από το στρατόπεδο συγκέντρωσης και την οδυσσεϊκή του περιπλάνηση στη συνέχεια στην Ιταλία.
Δίκαια ο συν-γραφέας του βιβλίου Μανόλης Κούνουπας επισημαίνει στον πρόλογό του: «Θα ‘ταν ευχής έργο, σε μια εποχή απαξίωσης ηθικών αρχών, αλλοπρόσαλλης και υλιστικής, όλες αυτές οι εμπειρίες και τα βιώματα, να συνιστούσαν κατά τεκμήριο έναν κώδικα τιμής, ένα μνημείο ανδρείας και αρετής για τους μεταγενέστερους. Μια παρακαταθήκη για τα παιδιά και τα εγγόνια μας».
Πέρα από αυτά η οδύσσεια του ανθυπολοχαγού Σαββάκη, που διαρθρώνεται σε 35 κεφάλαια, αποτελεί μια πλούσια και πεντακάθαρη πηγή ψυχαγωγίας με την έννοια της «αγωγής ψυχής», που μας κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον, με τα «ηδύσματα» της αφήγησης που τα σημαίνοντα και τα σημαινόμενα προσφέρουν στον αναγνώστη, όπως η περιπέτεια, οι κορυφώσεις, οι αναγνωρίσεις και οι επικές τραγικές ειρωνείες που δοκιμάζουν ακόμη και τον πιο ψυχρό αναγνώστη.
Η αφήγηση εγγίζει τα όρια της μυθοπλασίας, καθώς ο ηρωικός ανθυπολοχαγός «σκοτώθηκε» δυο φορές, μια στο Αλβανικό Μέτωπο και μια κατά την αιχμαλωσία του στην Ιταλία και τιμήθηκε με επιμνημόσυνες δεήσεις στη Σχολή Ευελπίδων για τον πρώτο «θάνατο» και για το δεύτερο στη γενέθλιά του πόλη το Ρέθυμνο, που εκδήλωσε τη συγκίνησή της με πάνδημο πένθος. Το παράρτημα όμως με τα σχετικά ντοκουμέντα στο τέλος του βιβλίου δεν αφήνει περιθώρια για… άπιστους Θωμάδες.
Στον «ηδυσμένο λόγο» εντοπίζεται η καθοριστική συμβολή του συγγραφέα Μανόλη Κούνουπα, που λειτούργησε σαν τη μέλισσα: Ρούφηξε την αφηγηματική νεκταρίνη του στρατηγού και μετά από μια πενταετή διεργασία στο λογοτεχνικό οργανισμό του, την απέδωσε ως ποιοτικό μέλι στην βιβλιοκηρύθρα. του.
Η συμβολή του συγγραφέα συνίσταται και στην ενθάρρυνση του στρατηγού εν αποστρατεία να δημοσιοποιήσει την περιπέτειά που βίωσε ως ανθυπολοχαγός κατά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τα σχετικά ιστορικά ντοκουμέντα που είχε καταχωνιάσει στο συρτάρι του, θεωρώντας τα συνηθισμένα βιώματα πολεμικών περιπετειών.
Ο συγγραφέας υποκινείται από ένα εμφανή θαυμασμό στο πρόσωπο του «ιερολοχίτη» ήρωα του βιβλίου και τον μεταλαμπαδεύει στον αναγνώστη παραγωγικά: Προτάσσει στον πρόλογό του μία στροφή του Κάλβου από το υψηλόπνοο ποίημά του «Το Ηφαίστειο»: «Ω έλληνες ω θείαι ψυχαί/ που εις τους μεγάλους κινδύνους φανερώνετε/ακάμαντον ενέργειαν/και υψηλήν φύσιν!» και ένα απόσπασμα από τον Επιτάφιο του Περικλή του Θουκυδίδη: «Το εύδαιμον το ελεύθερον το δε ελεύθερον τα εύψυχον κρίναντες, μη περιοράσθε τους πολεμικούς κινδύνους». Μέσα από την αφήγηση που έπεται ο ήρωας εντάσσεται αβίαστα και αυτοδικαίως στις «θείες ψυχές» και στους πειθαρχικούς εκτελεστές της θουκυδίδειας πατριωτικής προτροπής.
Είναι αξιοσημείωτο ότι ο Μανόλης Κούνουπας δούλεψε με «θρησκευτική ευλάβεια» και αφιλοκερδώς και ότι τα έσοδα του βιβλίου θα διατεθούν σε φιλανθρωπικούς σκοπούς. Ο γιος της θρυλικής «Λέλας της προσφοράς» απανεπιβεβαιώνει τον κανόνα «το μήλο πέφτει κάτω από τη μηλιά».
Ίσως κάποια στιγμή το βιβλίο να αποτελέσει σενάριο κινηματογραφικής ταινίας, ή τηλεοπτικού σήριαλ. Ίσως να αξιοποιηθεί στα σχολεία ως ανεξάντλητη πηγή φρονηματισμού…
Για ένα, όμως, είμαι βέβαιος: Αν η πρώτη φορά που ο Παντελής Σαββάκης νίκησε το θάνατο ήταν στο Αλβανικό Μέτωπο και η δεύτερη κατά την αιχμαλωσία του στην Ιταλία, η τρίτη φορά που θα τον ξανανικήσει είναι στην Ελλάδα, με όπλο του τώρα το βιβλίο που «συν-έγραψε» με το Μανόλη Κούνουπα.
Και η νίκη αυτή τη φορά θα είναι τελεσίδικη!...
* Ο Μανόλης Κούνουπας έχει γράψει ακόμα τα εξής βιβλία: «Ακόμα Ψηλότερα» (Σκοπός και νόημα της ορειβασίας), «Κρήτη η αγαπημένη του ήλιου» (φυσιολατρικό, εγκωμιαστικό), «Στενοποριές και στενορύμια» (διηγήματα), «Μισαλλοδοξία-η μάστιγα της ανθρωπότητας» (ιστορική μελέτη), «Αναβολέματα» (ποιήματα στο κρητικό ιδίωμα).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου