Τα άρθρα αυτού του ιστολογίου αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία του συγγραφέα τους. Όλα ανεξαιρέτως έχουν δημοσιευθεί κατά καιρούς στην έντυπη εφημερίδα "ΡΕΘΕΜΝΟΣ" και μεγάλο μέρος στο ηλεκτρονικό περιοδικό "ΑΓΟΝΗ ΓΡΑΜΜΗ".
Όσα θέματα αναρτώνται σε αυτό το ιστολόγιο από διαφορετική πηγή , ΥΠΑΡΧΕΙ ΠΑΝΤΑ στην αρχή ή στο τέλος του θέματος ο αντίστοιχος σύνδεσμος.
Επιτρέπεται ελεύθερα, η αντιγραφή, αποδελτίωση και δημοσίευση αποσπασμάτων όλων των αναρτήσεων, με απλή αναφορά του ονόματος του συγγραφέα και της πηγής προέλευσης τους
( Λουλούδης Ηλίας http://carot-cherries.blogspot.com/)

Πέμπτη 9 Ιουνίου 2011

ΤΟ ΒΕΝΕΤΣΙΑΝΙΚΟ ΡΟΛΟΙ ΤΟΥ ΡΕΘΥΜΝΟΥ


roloi-rethymnoy-banner-11




Το δημοσίευμα αυτό είναι το αποτέλεσμα μιας πενταετούς περίπου ενασχόλησης μου με το Ενετικό Ρολόι του Ρεθύμνου. Με δεδομένο ότι υπάρχει τώρα και λίγο καιρό  πρωτοβουλία συμπολιτών μας για την Ανακατασκευή του Ρολογιού στο Ρέθυμνο, θέλω να πιστεύω ότι τα στοιχεία και οι προβληματισμοί που παραθέτω θα φανούν χρήσιμα για την τελική εικόνα του κατεστραμμένου μνημείου.
Τα στοιχεία και τους  προβληματισμούς μου τους παραθέτω με την όσο καλύτερη τεκμηρίωση και δεν διεκδικώ το αλάθητο και την  αυθεντία στο ζήτημα , απεναντίας θα χαρώ αν υπάρξουν παρατηρήσεις και επιπλέον προβληματισμοί στο θέμα.

Λόγω του ότι ο χώρος φιλοξενίας της εφημερίδας ΡΕΘΕΜΝΟΣ είναι περιορισμένος , θα δημοσιευθεί ολόκληρη η εργασία σε όσες συνέχειες απαιτηθούν





Δεν ήταν ΗΛΙΑΚΟ μήπως ήταν ΦΑΡΟΣ ?

Η απόφαση μου να ασχοληθώ με  το Βενετσιάνικο Ρολόι ήταν ένα τυχαίο γεγονός το οποίο συνέβη το φθινόπωρο του 2004 σε μια συνάντηση ρουτίνας για εκπαιδευτικά θέματα στο Ρέθυμνο με τον σχολικό σύμβουλο Μαθηματικών Χανίων Ρεθύμνου Κ Καλογεράκη , τότε ήρθα πρώτη φορά αντιμέτωπος με τον προβληματισμό
<<αν ο πύργος του ρολογιού φιλοξενούσε πράγματι ηλιακό ρολόι;>>.
roloi-1
Το ηλιακό ρολόι – ο πίνακας CIVITAS και το Μαθηματικό πρόβλημα
Ο κ Καλογεράκης  είχε στα χέρια του ένα ημερολόγιο που είχε εκδώσει εκείνη την χρονιά κάποιο σχολείο της πόλης όπου σε κάποια σελίδα απεικονίζονταν ο πίνακας του αγνώστου Ρεθεμιώτη Ζωγράφου (CIVITAS RETHYMNAE) ο οποίος κοσμεί το γραφείο του Δημάρχου σήμερα.
Στο διάλλειμα της συνάντησης μου είπε τον προβληματισμό του ότι ο συγκεκριμένος πίνακας περιέχει <<Μαθηματικό λάθος >> .
Ο κύριος Καλογεράκης λοιπόν μου είπε ότι θεωρεί τον προσανατολισμό του ρολογιού στον πίνακα λάθος υπό την προϋπόθεση ότι το ρολόι είναι ηλιακό , διότι ένα ηλιακό ρολόι θα έπρεπε να είναι προσανατολισμένο στον άξονα βορά-νότου με την ωρολογόπλακα στραμμένη να βλέπει τον νότο. Βέβαια δεν παρέλειψε να μου τονίσει ότι δεν μπορούμε σε ένα πίνακα ζωγραφικής να ψάχνουμε τέτοιες ακρίβειες , αλλά για εμένα το πρόβλημα παρέμεινε ανοικτό.
roloi-2
Μήπως ήταν Φάρος ?
Ενώ από το 2004 το πρόβλημα παραμένει ανοικτό για μένα ,έρχεται το 2008 ο φίλος Νταραμανελίτης με το θαυμάσιο βιβλίο του <<Ο αιγυπτιακός φάρος του Ρεθύμνου>> να φέρει ένα επιπλέον προβληματισμό σε σχέση με τον πύργο του Ρολογιού υποστηρίζοντας ότι μπορεί να ήταν Φάρος. Γράφει λοιπόν ο νταραμανελίτης στην σελίδα  57: <<Μπορούμε όμως να πιθανολογήσουμε ότι η σηματοδοσία με πυρσούς ή ανοιχτή φλόγα σε έκτακτες περιπτώσεις μπορεί να δινόταν και από τον πύργο του Ενετικού ρολογιού με το παρακάτω σκεπτικό : Ο πύργος του Ενετικού ρολογιού σε όλους τους χάρτες της ενετοκρατίας αποτυπώνεται ως το ψηλότερο κτίριο μέσα  στην πόλη και με επίπεδη στέγη .Ο Gerola το 1901-1902 το σχεδίασε με επίπεδη στέγη και μια καμπάνα πάνω σε αυτήν .Ο πύργος απείχε περίπου 20 μέτρα από την θάλασσα του λιμανιού και αποτελούσε μέρος του παλαιού τείχους της πόλης που περιέβαλλε το λιμάνι , δηλαδή βρισκόταν στην καταλληλότερη θέση για σηματοδοσία του λιμανιού τόσο για την ημέρα όσο και για την νύχτα>>
Εδώ λοιπόν ο Χάρης βάζει ένα θέμα σε σχέση με το κτίσμα και την χρήση του το οποίο θα σχολιάσω παρακάτω

roloi3
Οι πηγές για το ρολόι και ορισμένες παρατηρήσεις
Οι μοναδική πηγές  που έχουμε για το Ρολόι είναι η περιγραφή τα σχεδιαγράμματα και οι φωτογραφίες του Gerola , καθώς και η φωτογραφία του γερμανού Erhard Gudrigh η οποία τραβήχτηκε 1943/1944 και βρίσκεται στο βιβλίο του Ν.Κοκονά (Το Βενετσιάνικο ρολόι του Ρεθύμνου 1995)
Δυστυχώς χωρίς λόγο το ρολόι μετά το 1995 βαπτίστηκε <<Ηλιακό>> και όπως εύστοχα παρατήρησε και μου επισήμανε ο κ Καλογεράκης το 2004 στην συνάντηση μας ,ότι ο Gerola δεν αναφέρει πουθενά στην περιγραφή του την λέξη <<Ηλιακό>> αλλά αναφέρεται αποκλειστικά στον <<Πύργο του Ρολογιού>>.
Θέλω επίσης να σημειώσω ότι στις αναφορές  για το ρολόι που βρίσκονται στο βιβλίο του Ν.Κοκονά οι οποίες είναι 15 στον αριθμό μόνο στις 2 υπάρχει ο όρος <<Ηλιακό>> και σε όλες τις άλλες κυριαρχούν οι όροι <<Ρολόι>>, <<Πύργος Ρολογιού>> κτλ
.Με βάση αυτή την παρατήρηση νομίζω ότι πρέπει να αρκεστούμε στην μοναδική αναφορά του Gerola και να αποκαλούμε το μνημείο ως << Πύργο του Ρολογιού>> και όχι ηλιακό το οποίο είναι λάθος κατά την γνώμη μου, εκτός και αν υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις – αποδείξεις για το αντίθετο.
Να σημειώσω επιπλέον την παρατήρηση του Μ Τρούλη (Κρητολογικά Γράμματα τευχ.11/1995 βιβλιοκρισίες σελ 422) όπου αμφισβητεί τον όρο ηλιακό και αναρωτιέται γιατί να μην είναι υδραυλικό καθώς και τον προβληματισμό του για τον ρόλο του κτίσματος ως κεντρική πύλη αστικού φρουρίου.
Περί ηλιακών ρολογιών
Θα προσπαθήσω να περιγράψω με λίγα λόγια τι είναι ένα ηλιακό ρολόι , ποια είδη υπάρχουν και στην συνέχεια θα τεκμηριώσω τις αντιρρήσεις μου.
Το ηλιακό ρολόι είναι μία κατασκευή για να μετράμε το χρόνο με τη βοήθεια της σκιάς ενός δείκτη που ονομάζεται «γνώμονας» Ο γνώμονας σε κάθε ηλιακό ρολόι είναι παράλληλος στον άξονα περιστροφής της Γης. Επομένως σχηματίζει με το οριζόντιο επίπεδο γωνία ίση με το γεωγραφικό πλάτος (φ) του τόπου που βρίσκεται το ρολόι. Αυτό κάνει το ηλιακό ρολόι ξεχωριστό για κάθε τόπο. Ο γνώμονας προσανατολίζεται έτσι ώστε να βρίσκεται στο μεσημβρινό επίπεδο του τόπου, δηλαδή στο κατακόρυφο επίπεδο που διέρχεται από τη γραμμή Βορρά-Νότου. Έτσι παρατηρώντας ένα ηλιακό ρολόι μπορούμε εύκολα να προσανατολιστούμε ως προς τα σημεία του Ορίζοντα.
Στην ωρολογόπλακα (Εικ. 1)χαράζονται ημιευθείες με κοινή αρχή στη βάση του γνώμονα (ωρικές γραμμές)που καθορίζουν τα σημεία των ενδείξεων του αληθούς ηλιακού χρόνου.Τα ηλιακά ρολόγια διακρίνονται ανάλογα με τον προσανατολισμό της ωρολογόπλακας σε: Ισημερινά ,Οριζόντια , Κατακόρυφα και Πολικά υπάρχουν όμως και άλλοι τύποι ηλιακών ρολογιών, καθώς και ένας τύπος ηλιακών ρολογιών χωρίς σταθερό γνώμονα ,τα Αναλημματικά ηλιακά ρολόγια.
Στα κατακόρυφα ηλιακά ρολόγια η ωρολογόπλακα είναι κάθετη στον ορίζοντα του τόπου. Ένα κατακόρυφο ηλιακό ρολόι είναι συνήθως Νότιο (Εικ2), δηλαδή η ωρολογόπλακα είναι κάθετη στο μεσημβρινό επίπεδο.
roloi4
Γιατί το ρολόι δεν ήταν ηλιακό
Με βάση τις ενδείξεις που έχουμε για το ρολόι , αν ήταν ηλιακό θα άνηκε στην κατηγορία των κατακόρυφων Νότιων ηλιακών ρολογιών και η ωρολογόπλακα θα ήταν όπως στην (εικ2) , όμως στο σχέδιο του Gerola η ωρολογόπλακα είναι πλήρης κύκλος ο οποίος έχει διαιρεθεί σε 24 ίσους τομείς και στον εσωτερικό ομόκεντρο κύκλο βρίσκονται 12 ίσοι τομείς στους οποίους αναπαριστάται ο ζωδιακός κύκλος ,  επίσης δεν διακρίνεται πουθενά η παρουσία γνώμονα (Εικ3) , επίσης στον πίνακα CIVITAS (Εικ4) η ωρολογόπλακα αποτυπώνεται ως πλήρης κύκλος. Το συμπέρασμα που προκύπτει λοιπόν είναι ότι η ωρολογόπλακα όπως αποτυπώνεται τουλάχιστον σε αυτές τις δύο περιπτώσεις δεν μπορεί με κανένα τρόπο να θεωρηθεί ότι είναι ηλιακή . Το μόνο στοιχείο που συμφωνεί με τους κανόνες κατασκευής ενός ηλιακού ρολογιού είναι ο προσανατολισμός του κτίσματος , ο οποίος πράγματι βρίσκεται στον άξονα Βορά – Νότου και η πλάκα έχει νότια πρόσοψη.
ΛΟΥΛΟΥΔΗΣ ΗΛΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ
Συνεχίζεται
Το Ρολόι του Πύργου ήταν Μηχανικό

Μέρος Β
foto42

Στο σημερινό άρθρο θα προσπαθήσω να στηρίξω την υπόθεση , που κατά την ταπεινή μου γνώμη είναι η σωστή , δηλαδή ότι στον Πύργο του Ρολογιού υπήρχε Μηχανικό Ρολόι

Περί Μηχανικών Ρολογιών
Για τον χρόνο εμφάνισης των μηχανικών ρολογιών και την τοποθέτηση τους σε δημόσια κτίρια ,θα στηριχτώ σε δύο επιστημονικές αναφορές ,από τις πολλές που υπάρχουν , σχετικά με την ιστορία της τεχνολογίας και ειδικότερα της μέτρησης του χρόνου.
<<…Στη Δυτική Ευρώπη μετά τον 9ο μ.Χ. αιώνα ουσιαστικά μόνον η Εκκλησία ενδιαφερόταν για την ακριβή μέτρηση του χρόνου. Έτσι δεν είναι περίεργο το γεγονός ότι η κατασκευή του πρώτου μηχανικού ρολογιού στη Δύση, περίπου το 996 μ.Χ., αποδίδεται στον Γερβέρτο του Oριγιάκ , τον μετέπειτα πάπα Σίλβεστρο B΄ (999-1003 μ.Χ.), αφού κατά την παράδοση ήταν εκείνος που εφεύρε τη διαφυγή και ανακάλυψε τα πρώτα μηχανικά ρολόγια . Τους επόμενους αιώνες κατασκευάστηκαν μεγάλα μηχανικά ρολόγια που τοποθετήθηκαν στα καμπαναριά των εκκλησιών και στα δημόσια κτίρια. Στις αρχές του 14ου αιώνα οι άνθρωποι εγκατέλειψαν το παλαιό σύστημα των άνισων ωρών, για χάρη του νεότερου συστήματος των ισόχρονων ωρών. O Βαρθολομαίος Αγγλικός, φραγκισκανός μοναχός και θεολόγος, έγραψε τον 13ο αιώνα το περίφημο έργο του De proprietate rerum (Για τις ιδιότητες των πραγμάτων). Σε αυτό σύμφωνα με τη συνήθεια της εποχής, διαιρεί την ημέρα σε 24 ώρες ίσης διάρκειας . Kάθε ώρα διαιρείται σε 4 σημεία ή 40 στιγμές. Kάθε στιγμή περιλαμβάνει 12 ουγγιές και κάθε ουγγιά 47 άτομα. Bέβαια, αυτή η διαίρεση της ώρας δεν επικράτησε, αφού ήδη ήταν αποδεκτό το εξηκονταδικό σύστημα, με την ώρα να περιέχει 60 πρώτα λεπτά και κάθε πρώτο λεπτό 60 δευτερόλεπτα.>>
Των Mάνου Δανέζη – Στράτου Θεοδοσίου
Eπικ.. Καθηγητών Αστροφυσικής Πανεπιστημίου Αθηνών
Εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ – Επτά Ημέρες 7-12-1998 σελ 22
foto2
Στα τελευταία χρόνια του 13ου αιώνα πολλοί καθεδρικοί ναοί της Αγγλίας (Exeter-Canterbury) διέθεταν μηχανικά ρολόγια , το 1300 το παράδειγμα ακολούθησε ο ναός του .Beauvais .Κατά την διάρκεια του 14ου αιώνα ,τα ρολόγια αυτά διαδόθηκαν ταχύτατα :τοποθετήθηκαν στα κωδωνοστάσια ,στους πύργους ,στις πύλες των πόλεων καθορίζοντας τους ρυθμούς εργασίας και των ανταλλαγών …..
Τα πρώτα σημεία που εφοδιάστηκαν με το νέο εργαλείο ήταν βέβαια οι πόλοι της οικονομικής ανάπτυξης και έτσι , μεταξύ 1344 και 1362 , οι ιταλικές πόλεις Πάδοβα , Γένοβα ,Μπολόνια και Φεράρα εγκατέστησαν το δημόσιο ρολόι τους …..
Από τον μηχανικό Άγγελλο  του Βιγιάρ τε Οννεκούρ ,που έδειχνε την κατεύθυνση του ήλιου , ως το εκπληκτικό αστρονομικό ρολόι της Πάδοβας , που ο Τζιοβάνι ντι Ντόντι έκανε 16 χρόνια να κατασκευάσει , από το 1348 μέχρι το 1364 , τα βήματα που έγιναν είναι σημαντικά. Στο μεταξύ πλήθος καθεδρικοί ναοί απέκτησαν αστρονομικά ρολόγια , που υποδείκνυαν τις φάσεις της σελήνης και τις κινήσεις των πλανητών……>>
BRUNO JACOMY – UNE HISTORIE DES TEHNIQUES-EDITION DU SEUIL 1990
Συνοπτική Ιστορία των Τεχνικών (Μετάφραση ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΑΓΡΙΑΝΤΩΝΗ) Σελ 184-195
Έκδοση Πολιτιστικό Τεχνολογικό Ίδρυμα ΕΤΒΑ

Ο χρόνος τοποθέτησης
Ως προς το πότε τοποθετήθηκε Ρολόι στον Πύργο δεν έχω λόγους να διαφωνήσω με την παρακάτω άποψη:
<<Ο χρόνος τοποθέτησης του Ρολογιού του Ρεθύμνου οριοθετείται  στα μέσα του 16ου αιώνα , χωρίς να υπάρχει κάποια νύξη μέχρι τώρα για πριν από το 1550,απεναντίας μια ή δύο φορές , γίνεται λόγος για τις αρχές του 17ου αιώνα>>. (Ν Κοκονάς σελ 47)
Στην  τραβηγμένη περίπτωση όμως που υποθέσουμε, ότι το Ρολόι του Ρεθύμνου  τοποθετήθηκε την ίδια χρονική περίοδο με το ρολόι του Χάνδακα γύρω στο 1463, θεωρώ ότι πάλι δεν υπάρχει λόγος τοποθέτησης ηλιακού ρολογιού αντί μηχανικού , αφού σύμφωνα με τις παραπάνω αναφορές ,στη αιχμή της τεχνολογίας της εποχής , επικρατούν τα μηχανικά ρολόγια.
foto3

Το Ρολόι του Χάνδακα
Να σημειώσω εδώ ότι το ρολόι του Χάνδακα , ήταν μηχανικό ,η εξήγηση είναι απλή και προφανής. Στην αναφορά του ο Gerola λέει <<…..κατόπιν της υπό ημερομηνία 20 Δεκεμβρίου 1463 απόφαση της Γερουσίας :Ο ευγενής Ιάκωβος Barbadico , εκλεγμένος Δούκας της Κρήτης , μπορεί να παραλάβει ένα ρολόι και να το μεταφέρει στην Κρήτη , να το τοποθετήσει στην πλατεία για χρήση και ωφέλεια της κοινότητας και να το εξοφλήσει με χρήματα του δημοσίου ταμείου της Κρήτης, εφόσον έτσι ο Ιάκωβος θα διαγράψει την περιττή δαπάνη που έχει προβλεφθεί για να σημαίνουν οι ώρες και να υψώνουν τα λάβαρα>>(Ν Κοκονάς σελ 79)
Οι παρατηρήσεις μου στο παραπάνω κείμενο είναι οι εξής:
Δεν είναι λογικό ,αλλά ούτε τεχνικά εφικτό , ένα ρολόι που κατασκευάστηκε για να σημαίνουν οι ώρες , να είναι ηλιακό .
Είναι προφανές ότι οι Βενετοί , τα ρολόγια τα μετέφεραν και τα τοποθετούσαν στις κτήσεις τους , με το αζημίωτο φυσικά ,για να μην νομίζουμε ότι ένα πρωί σκέφτηκαν, να αρχίσουν να  καλλωπίζουν τις πόλεις που είχαν καταλάβει. Οι λόγοι είναι καθαρά οικονομικοί όπως μαρτυρεί η παραπάνω απόφαση της Γερουσίας . Τώρα τι τους είχε πιάσει τους Βενετούς και τοποθετούσαν ρολόγια για να υψώνουν τα λάβαρα ,είναι μια άλλη ιστορία που σηκώνει πολλή κουβέντα, στην οποία θα αναφερθώ παρακάτω.
Το συμπέρασμα που προκύπτει  είναι :ότι ένα προγενέστερο  Ρολόι από το δικό μας ,που τοποθέτησαν οι Βενετοί στην Κρήτη, ήταν μηχανικό, το οποίο κατασκεύασαν και έφεραν από τη Βενετία.
foto11

Που κατασκευάστηκε το Ρολόι; Στο Ρέθυμνο ή στη Βενετία;
Όπως έγραψα και στο πρώτο μέρος , ένα ηλιακό ρολόι είναι σε κάθε μέρος μοναδικό, αφού εξαρτάται από  το γεωγραφικό πλάτος του κάθε τόπου(Σχ.2.1) .Με αυτό τον περιορισμό, οποιοδήποτε ηλιακό ρολόι δείχνει την σωστή ώρα μόνο στο σημείο που βρίσκεται, όπου αλλού και να μεταφερθεί θα δείχνει λάθος ώρα.
Παρακάτω θα κάνω κάποιες σκέψεις στο ερώτημα αν:
<< οι Βενετοί κατασκεύασαν στο Ρέθυμνο το Ρολόι ή το έφεραν από την Βενετία ; >>.
Αν δεχτούμε ότι , το Ρολόι ήρθε από την Βενετία ,δεν είναι λογικό να ήταν ηλιακό, γιατί θα έπρεπε να γνωρίζουν το γεωγραφικό πλάτος του σημείου τοποθέτησης, να το χαράξουν και να το στείλουν στο Ρέθυμνο , κάτι το οποίο προσωπικά θεωρώ δύσκολο για την εποχή , επιπλέον θα ήταν άσκοπο να κατασκευάσουν κάτι στην Βενετία και να το στείλουν στο Ρέθυμνο ,αφού μπορούσαν να κατασκευάσουν επί τόπου, με περισσότερη ακρίβεια.
Η μόνη περίπτωση ,όπου μπορεί να ήταν Ηλιακό το Ρολόι ,είναι να το κατασκεύασαν οι Βενετοί στο Ρέθυμνο .Σε αυτή όμως την περίπτωση, η υπόθεση δεν στέκει κατά την γνώμη μου για δύο λόγους.
Ο πρώτος λόγος είναι ότι έρχεται αντίθεση με τη μορφή της ωρολογόπλακας ,όπως έχω γράψει στο προηγούμενο φύλλο και ο δεύτερος λόγος είναι ότι δεν μπορεί από την μια οι Βενετοί να τοποθετούν Μηχανικό ρολόι στον Χάνδακα και έπειτα από 100  περίπου χρόνια να τοποθετούν Ηλιακό ρολόι στο Ρέθυμνο.

Τελικό Συμπέρασμα
Το Ρολόι ήταν Μηχανικό , κατασκευάστηκε στην Βενετία και τοποθετήθηκε στον Πύργο του Ρεθύμνου

Ένα Ηλιακό Ρολόι σε Εκκλησία του Ρεθύμνου
Στις διάφορες αναζητήσεις μου για το Ρολόι του Ρεθύμνου , βρήκα και ένα Ηλιακό Ρολόι σε μια ιδιωτική εκκλησία στο Ρέθυμνο , που έχει κτίσει ένα λαϊκός τεχνίτης , για τον οποίο ελπίζω ότι θα  μου δοθεί η ευκαιρία να κάνω ειδικό αφιέρωμα. Πρόκειται για τον Γεώργιο Σ Διακουμάκη ,ο οποίος έκτισε μόνος του μια ιδιόκτητη πέτρινη εκκλησία στον Ευληγιά (φωτ1) .Η εκκλησία είναι αφιερωμένη στον Άγιο Γεώργιο και στην Αγία Μαρίνα ,όπως φαίνεται στην κτητορική επιγραφή (Φωτ 2),βρίσκεται στον Ευληγιά , στην αυλή του σπιτιού με αριθμό 62 της οικογένειας Διακουμάκη, είναι ορατή από τον κεντρικό δρόμο ,απέχει μόλις δέκα μέτρα και είναι προσπελάσιμος ο αυλείος χώρος. η εκκλησία διαθέτει ένα θαυμάσιο σκαλιστό καμπαναριό, στην κορυφή του οποίου βρίσκεται ένα Ηλιακό Ρολόι (Νότιο Κατακόρυφο). (Φωτ3)
Σημείωση:
Λόγω του ότι ο χώρος φιλοξενίας της εφημερίδας ΡΕΘΕΜΝΟΣ είναι περιορισμένος , θα δημοσιευθεί ολόκληρη η εργασία σε όσες συνέχειες απαιτηθούν και για όποιον ενδιαφέρεται , όλα τα άρθρα θα είναι διαθέσιμα και θα βρίσκονται αναρτημένα στην Άγονη Γραμμή  (http://agonigrammi.wordpress.com.


Συνεχίζεται 
Το Ρολόι του Πύργου ήταν Αστρονομικό Μηχανικό.
Στο πρώτο δημοσίευμα διατύπωσα τις αντιρρήσεις μου , για την από το 1995 ατεκμηρίωτη, αλλά επικρατούσα άποψη ότι το Ρολόι του Πύργου ήταν Ηλιακό
Στο δεύτερο διατύπωσα την υπόθεση ότι το Ρολόι ήταν Μηχανικό .
Στο σημερινό δημοσίευμα θα κάνω μια προέκταση της προηγούμενης υπόθεσης και θα παραθέσω κάποια στοιχεία από τα οποία προκύπτουν ισχυρές ενδείξεις ότι το Ρολόι ήταν Αστρονομικό Μηχανικό.
tojotis

Το σκίτσο και η φωτογραφία με το ζώδιο του Τοξότη
Δύο στοιχεία που έχουμε από τον Gerola, μια φωτογραφία και ένα σκίτσο ,με το ζώδιο του Τοξότη ,είναι τα ποιο σημαντικά κατά την γνώμη μου. Κανένας δεν έχει ασχοληθεί μέχρι τώρα με αυτά τα δύο στοιχεία . Απλά επικρατεί λανθασμένα η άποψη ότι τα χαραγμένα γράμματα κάτω από τον Τοξότη είναι επιγραφή. Θα δούμε λοιπόν ότι δεν πρόκειται περί επιγραφής ,άλλωστε τι νόημα μπορεί να έχει μια επιγραφή στο κέντρο του ρολογιού
Αν παρατηρήσουμε προσεκτικά το σκίτσο και την φωτογραφία του Gerola με τον Τοξότη, βλέπουμε ότι πάνω είναι χαραγμένα τα  γράμματα (….OVEM — DI….). . Είναι προφανές ότι πρόκειται για δύο λέξεις αφού υπάρχει μια τελεία που λειτουργεί ως διαχωριστικό. Σε αυτές τις δύο λέξεις παρατηρούμε ότι η πρώτη έχει κατάληξη OVEM και η δεύτερη ξεκινά με DI
Η υπόθεση που κάνω για το τι μπορεί να σημαίνουν αυτά τα γράμματα είναι απλή αλλά αρκετά πιθανή.
Υποθέτω ότι ολόκληρες οι λέξεις είναι  (N O V E M D I C E M —) ,που αντιστοιχούν στις λέξεις —NOVEMBRE— DICEMBRE.— με σύντμηση.
Αυτή η υπόθεση είναι αρκετά λογική ,αν λάβουμε υπόψη μας ότι , ο Ήλιος διερχόταν σύμφωνα με τους αστρολόγους-αστρονόμους της εποχής από το ζώδιο του Τοξότη από τις 23 Νοεμβρίου ως τις 21 Δεκεμβρίου περίπου. Είναι απόλυτα φυσιολογικό λοιπόν να υπάρχει αντιστοίχηση του ζωδίου (Τοξότης) με τους μήνες που εκπροσωπεί (Νοέμβριος-Δεκέμβριος).
Ένα προβληματισμό που μπορεί να θέσει κάποιος , είναι ότι αν βάλουμε το συγκεκριμένο σκίτσο πάνω σε ένα κύκλο θα δούμε ότι οι μήνες διαβάζονται ανάποδα,  η απάντηση εδώ είναι ότι η φορά ανάγνωσης πρέπει να είναι δεξιόστροφη , όταν κοιτάζουμε τον κύκλο με τους αστερισμούς.

zodiac22
Περί ζωδίων
Να ξεκαθαρίσω ότι λέγοντας ζωδιακό κύκλο ,εννοώ τον αστρονομικό κύκλο των αστερισμών και όχι τον αστρολογικό ζωδιακό κύκλο , με την διευκρίνηση ότι την συγκεκριμένη εποχή αυτοί οι κύκλοι περίπου ταυτιζόταν.
Δεν πρέπει λοιπόν να γίνεται σύγχυση μεταξύ της επιστήμης της αστρονομίας και των τσαρλατάνων της αστρολογίας σήμερα
Απλά αυτές οι δύο έννοιες λειτουργούσαν περίπου σαν ένα την εποχή του Μεσαίωνα.
Με λίγα λόγια ο ζωδιακός κύκλος είναι μια ζώνη αστέρων σταθερού σχηματισμού η οποία σημειώνει τις φαινομενικές πορείες του ήλιου της σελήνης και των πλανητών γύρω από τη Γη. Οι πρώτοι αστρονόμοι σχεδίαζαν εικόνες αυτής της περιοχής του ουρανού , δημιουργώντας 12 ομάδες ή αστερισμούς , που σε μια εξιδανικευμένη εκδοχή καταλάμβαναν ίσα τμήματα 30 μοιρών το κάθε ένα.
Στις 21 κάθε μήνα ο ήλιος φαίνεται να αλλάζει σύμβολο στον κύκλο ξεκινώντας από τον Κριό με κατάληξη τους Ιχθείς.
Η πραγματικότητα είναι ότι ο Ήλιος δεν αλλάζει ζώδιο κάθε 30 ημέρες και αυτό γιατί κάθε  ζώδιο δεν καταλαμβάνει ίση περιοχή του ουρανού σε σχέση με τα υπόλοιπα ζώδια. Έτσι έχουμε κάποια ζώδια να διαρκούν 5 ημέρες και κάποια άλλα 44 ημέρες. Επίσης από τα 12 γνωστά ζώδια ,υπάρχει και το 13ο ζώδιο που είναι ο Οφιούχος , από όπου περνά ο Ήλιος , μετά τον Σκορπιό και πριν από τον Τοξότη.
kykloi-roloi

Η ωρολογόπλακα στο σκίτσο του Gerola
Είναι δεδομένο ότι το σκίτσο του Gerola , με τον Πύργο του Ρολογιού , είναι εν μέρει φανταστικό. Δεν μπορώ να δεχτώ όμως ότι είναι στη φαντασία του , η φωτογραφία και το σκίτσο του Τοξότη, εφόσον τα βρήκε εδώ και τα αποτύπωσε.
Κατά την γνώμη μου ο περιηγητής έχει σκιτσάρει με αρκετή ακρίβεια την ωρολογόπλακα.
Με μια ποιο προσεκτική παρατήρηση στο σκίτσο του Gerola ,βλέπουμε ότι υπάρχουν στην επιφάνεια της πλάκας 5 ομόκεντροι κυκλικοί δακτύλιοι (κ.δ.) και ένας κυκλικός δίσκος στο  εσωτερικό Σχ2
Θα κάνω μια απλή περιγραφή παρακάτω για τον κάθε δακτύλιο
Κυκλικός δακτύλιος 1 (κδ1)
Είναι διακοσμητικός .
Κυκλικός δακτύλιος 2 (κδ2)
Είναι χωρισμένος σε 24 ίσους τομείς , και πάνω του χαραγμένες 12+12=24 ώρες , άρα είχε επιλεγεί το σύστημα των ισόχρονων ωρών ,το οποίο σύστημα είναι βασικό χαρακτηριστικό των μηχανικών ρολογιών της εποχής τοποθέτησης.
Κυκλικός δακτύλιος 3 (κδ3)
Είναι χαραγμένος ο κύκλος των αστερισμών, με τα 12 ζώδια-αστερισμούς σχετικά ευδιάκριτα .
Κυκλικός δακτύλιος 4 (κδ4)
Είναι χαραγμένα κάποια δυσδιάκριτα σύμβολα , εδώ νομίζω σύμφωνα με τα παραπάνω , ότι πρόκειται για τα ονόματα των μηνών που φαίνονται στο σχέδιο και την φωτογραφία με τον Τοξότη
Κυκλικός δακτύλιος 5 (κδ5)
Καταλήγουν οι ακτίνες του κδ6 και τον τέμνουν ,ενδεχομένως φανταστική απεικόνιση
Κυκλικός δακτύλιος 6 (κδ6)
Είναι χαραγμένο ένα δυσδιάκριτο πλήθος από ακτίνες , πιθανόν 12 τον αριθμό, ενδεχομένως φανταστική απεικόνιση.
Η εκτίμηση μου είναι ότι μέχρι και τον κδ4 η απεικόνιση του Gerola είναι απόλυτα ακριβής, από εκεί και πέρα μάλλον είναι φανταστική , πιθανόν να έχει επηρεαστεί από άλλα ρολόγια ,που ενδεχομένως είχε υπόψιν από τις περιηγήσεις του.
Καταλήγω λοιπόν στο συμπέρασμα , ότι η πλάκα που σχεδίασε ο Gerola είχε σίγουρα τρία στοιχεία στις ενδείξεις της , τον κύκλο των ωρών, τον κύκλο των αστερισμών, τον κύκλο των μηνών σε πλήρη αντιστοίχιση με τους αστερισμούς .
Επομένως το Ρολόι με αυτές τις  ενδείξεις χαραγμένες στην πλάκα ,έδειχνε και άλλες πληροφορίες εκτός από την ώρα (φαινόμενη κίνηση ήλιου, φάσεις σελήνης ,κινήσεις πλανητών κτλ).

Συμπέρασμα
Το Ρολόι εφόσον στην πλάκα είχε τέτοιου είδους ενδείξεις , ήταν Αστρονομικό.
Για να έχουμε Αστρονομικό Ρολόι με κυκλική πλάκα , δεν μπορεί παρά να ήταν Μηχανικό και σε καμία περίπτωση Ηλιακό .Όσο για τον μηχανισμό δεν έχω ακόμα σχηματίσει πλήρη εικόνα. Με τα στοιχεία που έχω και διασταυρώνω προς το παρόν, δεν αποκλείεται ούτε ο υδραυλικός μηχανισμός ,ούτε ο μηχανισμός της ταλαντευόμενης ράβδου ,ούτε ο συνδυασμός τους. Ελπίζω ότι σύντομα θα μπορέσω να παρουσιάσω και στοιχεία σχετικά με τον μηχανισμό.

apofasi-roloi-1
Η απόφαση, που υπέγραψαν  Ρεθεμνιώτες για την κατεδάφιση  του πύργου του Ρολογιού
Σήμερα παραθέτω παρακάτω δύο σημαντικές επιστημονικές ανακοινώσεις ,οι οποίες είναι αρκετά διαφωτιστικές ,για τις τεχνολογικές ,κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες που επικρατούσαν την συγκεκριμένη εποχή.
<<…..Το πρώτο μηχανικό ρολόι στις βενετοκρατούμενες ελληνικές περιοχές μαρτυρείται στην πρωτεύουσα της Κρήτης τον Χάνδακα , με την απόφαση της Βενετικής Γερουσίας στις 20 Δεκεμβρίου 1463 .Εκτός από το πρώιμο αυτό ρολόι του Χάνδακα , οι πηγές μαρτυρούν την ύπαρξη ρολογιών στο Β μισό του 16ου αιώνα και σε άλλες πόλεις της ελληνοβενετικής Ανατολής , στο Ρέθυμνο ,στα Χανιά ,στην Κέρκυρα. Οι πενιχρές διαθέσιμες πηγές δεν αναφέρονται ρητώς στη μορφή των ρολογιών αυτών . Η εγκατάσταση τους όμως , στο κέντρο των πόλεων , καθώς και οι ενδείξεις της θέσης της πλάκας του επιτρέπουν να υποτεθεί ότι επρόκειτο για μηχανικά ρολόγια , σύμφωνα και με το ευρέως διαδεδομένο ευρωπαϊκό παράδειγμα. Η υπόθεση αυτή ενισχύεται από μαρτυρίες για την ανάθεση της επίβλεψης τους σε επιφορτισμένους ειδικά με το έργο αυτό δημοσίους υπαλλήλους. Τέλος , είναι αξιοσημείωτο ότι , τουλάχιστον στην περίπτωση του Ρεθύμνου και της Κέρκυρας , για την τοποθέτηση των ρολογιών πρέπει να είχαν ανεγερθεί ή διαμορφωθεί , κατά τα δυτικά πρότυπα ,ειδικές κατασκευές , οι γνωστοί <<Πύργοι των Ρολογιών>>, ένδειξη για την ευρεία κοινωνικοποίηση του φαινομένου……

……Τα μηχανικά ρολόγια υιοθετήθηκαν από πολύ ενωρίς και από την Βενετική Πολιτεία , και οι φημισμένοι <<Mori>> , τα δύο ανθρωπάκια από μπρούντζο ,χτυπούν έως και σήμερα τις ώρες στον <<Πύργο του Ρολογιού>> , την κομψή αναγεννησιακή κατασκευή του Mauro Codussi στο ανατολικό άκρο των Prodcuratie Vecchie , στην πλατεία του Αγίου Μάρκου στο κέντρο της πόλης. Μέσα στο κλίμα αυτό , από το δεύτερο μισό του 15ου αιώνα σημειώνεται , με πρωτοβουλία της Βενετικής Πολιτείας , η εγκατάσταση μηχανικών ρολογιών και στις βενετικές κτήσεις στην Ανατολή. Χώρο υποδοχής του τεχνικού αυτού επιτεύγματος αποτέλεσαν τα κυριότερα αστικά κέντρα της περιοχής….>>
ΤΕΧΝΟΓΝΩΣΙΑ ΣΤΗΝ ΒΕΝΕΤΟΚΡΑΤΟΥΜΕΝΗ ΕΛΛΑΔΑ
Ημερίδα Αθήνα 8-2-1997 ΓΕΝΝΑΔΕΙΟΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ
Σε αναζήτηση του χρόνου :Μέθοδοι και όργανα χρονομετρίας στις βενετοκρατούμενες ελληνικές περιοχές
Εισηγήτρια Αναστασία Παπαδία-Λάλα
Έκδοση Πολιτιστικό Τεχνολογικό Ίδρυμα ΕΤΒΑ σελ 71-76
<<…..Στα αστικά κέντρα την περίοδο που εξετάζουμε οι χρόνοι εργασίας μετρούνταν με τον ήχο της καμπάνας και αργότερα με τους χτύπους των ρολογιών. 0 ρόλος εξάλλου των εκκλησιών με τις καμπάνες τους στην οργάνωση του χρόνου, ωριαίου και εορταστικού ήταν καθοριστικός. Δεν θα υπεισέλθω σε θέματα μέτρησης του χρόνου. Ως προς τους μηχανισμούς μέτρησης του χρόνου, την περίοδο που εξετάζουμε στην πόλη του Χάνδακα συνυπάρχουν ο φυσικός χρόνος που είναι η ανατολή και η δύση του ηλίου, ο εκκλησιαστικός χρόνος του ήχου της καμπάνας αλλά και ο κοσμικός χρόνος των ρολογιών. Πάντως, στις πληροφορίες που έχουν συγκεντρωθεί για την ύπαρξη ρολογιών στην πόλη του Χάνδακα, αξίζει να προστεθεί ακόμα μία. Σε ανέκδοτο έγγραφο σώζεται η μαρτυρία για την κατασκευή ρολογιού το 1643 από χρυσοχόο στο καμπαναριό του μοναστηριού της Αγίας Αικατερίνης των Σιναϊτών οδηα να σημενη και να ρεσποντερη πάντα ητζη ορες, όπως το ρολόι της εκκλησίας του Αγίου Μάρκου. Συμπερασματικά, ο χρόνος εργασίας των επαγγελματιών και των τεχνιτών ήταν το αποτέλεσμα πολλών παραγόντων και ανάλογα με το επάγγελμα αυξανόταν ή μειωνόταν κατά τη διάρκεια της ημέρας ή μίας μεγαλύτερης χρονικά περιόδου. Σημαντικές διαφορές παρατηρούνται στους ρυθμούς εργασίας των εργαζομένων σε ένα μικρό οικογενειακό εργαστήριο, όπου ο εργάσιμος χρόνος δεν είχε άμεση σχέση με το ημερομίσθιο και ο τεχνίτης αμειβόταν με την ολοκλήρωση του έργου, ad opera, και στους τεχνίτες που εργάζονταν στα κρατικά ναυπηγεία, οι οποίοι πληρώνονταν ala giornata. Οι ώρες απασχόλησης αυξάνονταν στις χαμηλότερες βαθμίδες εξέλιξης κάθε επαγγέλματος και επομένως συνιστούν δείκτη των εργασιακών συνθηκών των μαθητευομένων κατά την εξεταζόμενη περίοδο……

…... Η πολιτεία διαχειριζόταν τον ελεύθερο χρόνο των επαγγελματιών και των τεχνιτών έχοντας θεσμοθετήσει τις αργίες, κατά τη διάρκεια των οποίων απαγορευόταν η εργασία και η λειτουργία των καταστημάτων, ενώ συγχρόνως τις καθιστούσε υποχρεωτικές με σχετικά διατάγματα. Από τη συνεχή όμως επανάληψη των σχετικών διατάξεων και από τις μαρτυρίες των συμβολαιογραφικών πράξεων καταδεικνύεται ότι οι αργίες σπάνια τηρούνταν, ενώ το ίδιο το κράτος επέτρεπε σε πολλούς από τους επαγγελματίες να εργάζονται τις ημέρες των αργιών. Για να τελειώσω λοιπόν με τον τρόπο που άρχισα, σε ανέκδοτο έγγραφο του 1539,το οποίο προέρχεται από τη σειρά Bandi του Δούκα της Κρήτης αναφέρεται ότι η marangona χτυπούσε και στο Χάνδακα. Πρόκειται για διάταγμα, σύμφωνα με το οποίο οι αρχές της πόλης γνωστοποιούσαν σε όλους τους τεχνίτες και τους καταστηματάρχες, ότι με ποινή 5 υπερπύρων για τον καθένα, αυθημερόν, μόλις χτυπούσε η μεγάλη καμπάνα delà marangona, όφειλαν να κλείνουν τα εργαστήρια τους και να αφήνουν την εργασία τους προκειμένου να εργαστούν στα δημόσια έργα. Αν και δεν αποδεικνύεται ότι η marangona σήμαινε την έναρξη και τη λήξη της καθημερινής εργασίας των τεχνιτών του Χάνδακα, όπως συνέβαινε στη Βενετία, η σύνδεση της όμως με τους καταστηματάρχες και τους τεχνίτες της πόλης γενικότερα δεν αποκλείει ένα τέτοιο ενδεχόμενο….>>
ΧΡΟΝΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΧΡΟΝΟΣ ΤΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΤΟΥ ΧΑΝΔΑΚΑ ΤΗΝ ΥΣΤΕΡΗ ΒΕΝΕΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ
Ανακοίνωση στο ΙΓ’ Συμπόσιο Ιστορίας και Τέχνης: Η αντίληψη του χρόνου
(Μονεμβασία, 15-17 Ιουλίου 2000).
ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΠΑΝΟΠΟΥΛΟΥ
Από τις δύο παραπάνω επιστημονικές ανακοινώσεις προκύπτουν αρκετά σημαντικά συμπεράσματα.

Η αντίληψη του χρόνου την εποχή της Βενετοκρατίας και η πρακτική των Βενετών
Παρατηρούμε ότι την συγκεκριμένη χρονική περίοδο η εκκοσμίκευση του χρόνου είναι γεγονός. Αρχίζει να διαχωρίζεται η έννοια του χρόνου ανάλογα με τον τρόπο χρήσης του και διαχείρισης, βλέπουμε δηλαδή ότι εκτός από τον ,<<αγροτικό και εκκλησιαστικό χρόνο>> , μπαίνει στο παιχνίδι και ο <<χρόνος των κρατούντων>>. Οι λόγοι λοιπόν που οδήγησαν τους Βενετούς ,να ενσωματώσουν τον δημόσιο χρόνο ,στις λειτουργίες των αστικών κέντρων των κτήσεων τους ,είναι απόρροια των κοινωνικών και οικονομικών όρων που άρχιζαν να διαμορφώνονται την συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Η ανάγκη για ταχύτητα-συνέπεια-ακρίβεια στις εμπορικές-ναυτιλιακές συναλλαγές , η υποταγή σε ταχύτερους εργασιακούς ρυθμούς καθώς και ο προγραμματισμός για την υλοποίηση δημοσίων έργων ,είχαν ως αποτέλεσμα , ο χρόνος από κτήμα των λίγων (εκκλησία, κράτος) να μετατραπεί σε δημόσιο αγαθό. Συνοψίζοντας θέλω να τονίσω ότι δεν είχαν εξωραϊστικά κίνητρα οι Βενετοί .
Δεν σκέφτηκαν ένα πρωί να αρχίσουν να τοποθετούν διακοσμητικά ρολόγια με ζώδια , στις διάφορες πόλεις ,απλά τους ενδιέφερε να οργανώσουν καλύτερα ,διοικητικά και οικονομικά την όποια αποικία τους . Οι Βενετοί λοιπόν τοποθετούσαν τα ρολόγια , σε δημόσιους χώρους τους οποίους επέλεγαν, ώστε να ικανοποιούν τα παραπάνω κριτήρια.
Σημειολογικά , η τοποθέτηση των ρολογιών στα κεντρικότερα σημεία των πόλεων, σήμαινε ότι την τεχνογνωσία ,την κατείχαν οι κρατούντες ,την οποία ενσωμάτωναν στον διοικητικό μηχανισμό ,ενώ σε δεύτερο επίπεδο συνιστούσε την συμβολική έκφανση της πρωτεύουσας θέσης των καθολικών έναντι των ορθοδόξων

Δυο ανοικτά προβλήματα : Πύργος και Καμπάνα
Το πρώτο θέμα που παραμένει ανοικτό είναι η ύπαρξη της καμπάνας στον τρούλο του Πύργου . Δεν μπορώ να μιλήσω με βεβαιότητα προς το παρόν, αλλά οι ενδείξεις οδηγούν στην υπόθεση ότι υπήρχε.
Το δεύτερο ανοικτό θέμα είναι ο χρόνος ανέγερσης του Πύργου . Είναι ένα ερώτημα αν ο Πύργος προϋπήρχε ή ανεγέρθηκε ,την εποχή τοποθέτησης του ρολογιού.
Αν το κτίσμα προϋπήρχε (σύμφωνα με αναφορά της Ι Στεριώτου στο βιβλίο Ν Κοκονά σελ 52-53) τότε ενδεχομένως να έχει δίκιο ο νταραμανελίτης ότι το κτίσμα του πύργου μπορεί να είχε και άλλες χρήσεις (παρατηρητήριο, φάρος σηματοδοσίας κτλ)
Για αυτά τα δύο θέματα θα επανέλθω όταν ολοκληρώσω την έρευνα και διασταύρωση των στοιχείων, γιατί τώρα μόνο εικασίες μπορούν να γίνουν.

Ένα Ιστορικό ντοκουμέντο
Η απόφασης κατεδάφισης του Πύργου του Ρολογιού
Παραθέτω μια παρατήρηση του Μ Τρούλη (Κρητολογικά τευχ11/1995 σελ422)
<<…δεν γνωρίζω γιατί κρατείται μυστική η απόφαση …του Δημοτικού Συμβουλίου, σύμφωνα με την οποία έγινε η κατεδάφιση του. Άποψη μου είναι ότι ο Ν.Α.Κοκονάς όφειλε να την συμπεριλάβει στο σύνολο της στο βιβλίο αυτό, για να μη δημιουργείται η εντύπωση ότι ορισμένα γεγονότα υπερτονίζονται και άλλα αποσιωπούνται. Εξάλλου οι δημοτικοί ,όπως και οι πολιτικοί άρχοντες , όχι μόνο δεν βιάζονται στην λήψη των αποφάσεων τους , αλλά στέκονται όρθιοι και δέχονται με αξιοπρέπεια την κριτική των συμπολιτών τους που τους αναδεικνύουν στα κάθε λογής αξιώματα.>>
Επειδή πραγματικά μέχρι σήμερα ,αυτή η απόφαση παρέμενε στο σκοτάδι ,την παραθέτω ολόκληρη (φωτο), καθώς και την έγκριση της Νομαρχίας
Παρακάτω το πλήρες κείμενο.
ΑΡ.ΑΠ.111
ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟΝ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΝ ΡΕΘΥΜΝΗΣ
Συνήλθεν εις έκτακτον και επείγουσαν συνεδρίαν σήμερον την 13ην Δεκεμβρίου 1944 εν τω Δημαρχιακώ Κ/τι εν νομίμω απαρτία …………………….
ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ
Εγκρίνει όπως ο Δήμος προβεί δι αυτεπιστασίας εις την κατεδάφισην του ερειπωμένου κτιρίου του κείμενου επι της νεοανοιγείσις οδού συμφώνως τω σχέδιο πόλεως κατά προέκτασιν της οδού Αρκαδίου προς το τελωνείον Ρεθύμνης και ακριβώς επι της γωνίας των οδών Αρκαδίου και Κων. Παλαιολόγου προς ελευθέραν κυκλοφορίαν των οχημάτων και κάρρων προς το τελωνείον και καλαισθησίαν της εν λόγω οδού ούσης εις το κεντρικότερον σημείον της πόλεως. Χορηγεί προς τούτο πίστωσιν δραχ.5000(πέντε χιλιάδων) εκ του κεφαλ.31 αρθρ 2 του ………δυσδιάκριτο επί αποδόσεως λ/σμού.


Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ
Ευαγ.Δρανδάκης
Ο ΓΡΑΜΑΤΕΥΣ
Μαντωνανακις
Τα μέλη
Μυλωνάκις
Μανουσακις
Αθανασιάδης
Δάνδολος
Μαμαλάκις
Σφηνιάς
Παλληκαράκις
…..γγελάκις δυσδιάκριτο
Αναστασάκις


Η έγκριση του Νομάρχη
Η απόφαση έχει πάνω την έγκριση του Νομάρχη Ρεθύμνου και γράφει τα παρακάτω
Αριθ.6649
Ρέθυμνον 4-1-45
Προς
Τον κ Δήμαρχον Ρεθύμνης
Επαναφέρεται ως καλώς και νομίμως ληφθείσας
Ο Νομάρχης
Μ Καλλιγιαννης
………………………δυσδιάκριτο
Δεν νομίζω ότι χρειάζεται κανένα σχόλιο η παραπάνω απόφαση το σκεπτικό που πάρθηκε και το επείγον τα λένε όλα.
Για τον Πύργο του Ρολογιού και το Αστρονομικό Μηχανικό Ρολόι που φιλοξενούσε θα επανέλθω όταν υπάρξουν νέα στοιχεία , προς το παρόν:
ΤΕΛΟΣ


1 σχόλιο:

  1. Δάσκαλε λάβε υπόψιν σου το άρθρο που καταλήγει σύμφωνα πάντα με τη δική μου έρευνα ότι μάλλον ο πύργος προυπήρχε και γι αυτό η LOggia έμεινε ισόγεια σε άντιθεση με άλλα κτήρια του Sanmichelli ή άλλα ίδιας χρήσης !

    http://rethemnosnews.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=8815:2011-07-10-03-27-55&catid=56:2010-06-18-10-26-30&Itemid=95

    ΑπάντησηΔιαγραφή